Bazar əslən ərzaqların alınıb satıldığı yer mənasını verən abazar sözündən götürülmüşdür. Pəhləvi dilində ticarət və icma yeri mənasını verən Vakar adlanırdı. Bazar hamam, məktəb, məscid, təkyə, səqqaxanə, zorxanə, su anbarı, çayxana və s. kimi ictimai yerlər toplusundan yaradılmış, zamana və məkana uyğun yaranmışdır.

Fiziki cəhətdən bazar məkanları iki şəkildə görünür: 1) hər iki tərəfində dükanların tikildiyi xiyabanlar və sıralar 2) meydanlar və geniş açıq yerlər. Bazar öz peşəsinə uyğun olaraq fərdi və ya qrup halında ticarətlə məşğul olan bir qrup konkret şəxslərin əlində olan və çox vaxt zamana uyğun olaraq xüsusi maddi quruluşa və memarlığa malik olan ictimai binalar və yerlər toplusundan əmələ gələn xüsusi ərazidir.

Bazar Elementləri

Bazarın forması ilkin və ikinci dərəcəli elementlərin birləşməsindən ibarətdir. Raste, Səra, Xan, Timçə, Tim, Karvansaray, Qeysəriyyə, çaharsuq, hücrə, dəhliz, meydan, qapı və darvaza kimi bazarın kommersiya kimliyi ilkin və əsas elementlərdir və bazarın yaxınlığındakı ikinci dərəcəli elementlər ehtiyacları tamamlayır. Bunlar müqəddəs məkanlar, təkyə və hüseyniyyə, məktəb, hamam, zorxana, səqqaxanədir.

Bazarların tikintisində və memarlığında qədim şəhər quruluşuna əsaslanan icmanın adət-ənənələri və irsi mühüm rol oynamış, bazarların qurulmasında kərpic, əhəng, gips, daş kimi materiallar istifadə olunub. Böyük bazarların girişlərinin memarlığında kirəmitli, müqərnəs və ya bəzəklər, kərpic işləri, yazılar və tağlar var. Sıralarda dörd-altı metr enində dəhlizlər tağlarla və günbəzlərlə örtülmüş, hər iki tərəfdə müxtəlif ölçü və dizaynda mağazalar tikilmişdir.

Kərim Xan binaları məcmuəsinin bir hissəsidir ki, Kərim Xan Zənd hökuməti ələ keçirdikdən və 1180-ci ildə Şirazı paytaxt seçdikdən sonra onları tikmişdir. Bir çox tarixçilər hesab edir ki, xaç şəklində olan bu bazarın dizaynı Qeysəriyyə Lar bazarından götürülüb və Kazerun bazarı sonralar bu bazarın təsiri ilə tikilib.

Səfəvilər dövrünə aid şərqşünasların və İrana səfər edənlərin səyahətnamələrinə görə, ola bilsin ki, bu yerdə vəkil bazarından əvvəl Səfəvilər dövrünə aid bazar olub. Şirazın mədəni-tarixi oxu istiqamətində tikilən bazarın əsas istiqaməti bazar düşərgəsinin sonundan başlayır və Qacarlar dövründə yeni bazarın tikintisi ilə İsfahanın qapısına (Mirzə Yusifi) çatır.

Bazarın sonundan başlayaraq dörd istiqamətdə bitən bazarın cənub istiqaməti 82 hücrədən ibarətdir və Bazazan istiqaməti adlanır və hücrələrinin çoxu onlara aiddir.

Bu bazar İranın ən hündür bazarıdır və onun döşəmədən tavana qədər hündürlüyü 11 metr olub, bəzi yerlərdə bazarın döşəməsinin qalxması səbəbindən hazırda təxminən 10 metrə çatıb. Bu bazarın damının altında pəncərələrin və hava alıcı yerlərin olması Şirazın iqlimi ilə çox gözəl və uyğun dizayn edilmiş bu bazarın özünəməxsus xüsusiyyətlərindən biridir.