Şiraz Pars Muzeyi, İran tarixinin 5000 illik əsərlərinin sərgisi

Şiraz Pars Muzeyi , kiçik sahəsinə baxmayaraq, həm memarlıq və tikinti quruluşu, həm də sərgilənən əşyalar baxımından böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu muzeyin binası XVIII əsrdə "Bağ-e Nəzər" adıyla tanınan bağda inşa edilib. Binanın tikintisi, Kərimxan Zəndin ümumi tikinti planının bir hissəsi idi və cəmiyyət üçün inşa edilən layihə olaraq nəzərdə tutulmuşdu. Kərimxan qalası, Vəkil məscidi, Vəkil bazarı və Vəkil hamamı, Bağ-e Nəzərin ətrafında tikilən digər mühüm binalardandır.

Pars muzeyinin mövqeyi və xüsusiyyətləri

Bağ-e Nəzər, Zənd dövründə Kərimxan qalasının qarşısında inşa edilib. Bağın əvvəlki sahəsi daha geniş olub və Pars muzeyi, "Kolah Fərəngi" adı verilən binada yerləşir.

Muzey binası xaricdən səkkizbucaqlı formada görünür. Muzeyin xarici fasadında, çiçək və ağac naxışları ilə bəzədilmiş kafelər ahəngdar bir görüntü yaradır və hər bir izləyicinin diqqətini cəlb edir. Xaricdən, bu bina həmin dövrün binaları ilə oxşar görünsə də, binanın xarici bəzəkləri və parlaq kafeləri bağın təzəliyini izləyiciyə hiss etdirir. Kərimxan Zənd öz hakimiyyəti dövründə bu binada rəsmi və mühüm şəxsləri qəbul edirdi.

Pars muzeyi 1934-cü ildən (hicri-şəmsi 1313-cü il) fəaliyyət göstərir və burada qədim tarixə aid ən qiymətli əşyaların kolleksiyası toplanmışdır. Muzeyin daxili divarları Zənd dövrünün rəsmləri ilə bəzədilib. Bu rəsmlərdə tünd qırmızı və qızılı rənglərin birləşməsi istifadə edilib. Bu üslub Kərimxan qalasında da müşahidə olunur. Bu bəzəklərin və muzeydə sərgilənən əsərlərin qədimliyi, izləyicilərə təsvir olunmaz bir hissiyyat bəxş edir.

Muzeyin daxili sahəsi çarpaz formada təşkil olunub və muzeyin hər tərəfindəki vitrinlərdə əşyalar nümayiş etdirilir. Binanın dörd tərəfində dörd su fondu mövcuddur. Şimaldakı su fondu əvvəlcə küçə boyunca yerləşirdi, amma indi dağılmışdır.

Pars muzeyində görüləsi yerlər

Pars muzeyi Fars əyalətinin ən qədim muzeyidir və burada qiymətli metal, keramika, müxtəlif sikkələr və möhürlər saxlanılır. Muzeydəki əşyaların tarixi miladdan əvvəl dördüncü minillikdən başlayaraq müasir dövrə qədər uzanır.

İslamdan əvvəlki dönəmə aid əşyalar

Miladdan əvvəl üçüncü minilliyə aid keramika, miladdan əvvəl ikinci minilliyə aid qırmızı borulu su qabı, Sasanilər dövrünə aid bir baş heykəl və Haciyabad Darabda tapılan əşyalar, həmçinin miladdan əvvəl birinci minilliyə aid metal əşyalar burada sərgilənir.

Pars muzeyinin qədim Quranları

Muzeydə Yəhya əl-Cəmali əs-Sufi tərəfindən yazılmış 30 cild Quran saxlanılır. Həmçinin Şirazın qapısında yerləşən, Sultan İbrahim bin Şahruh Timuri tərəfindən yazılmış və Müəllif Həqiqi tərəfindən yazılmış Quran burada nümayiş olunur. Bu Quranın çəkisi 40 kiloqramdır və ölçüsü 48x72 sm-dir.

Muzeyin rəsm əsərləri

Muzeydə rəngli su ilə çəkilmiş bir neçə portret və İranlı müasir rəssam Lutfəli Surətgerin əsərləri nümayiş olunur. Kərimxanın tüstü çəkməsini təsvir edən məşhur tabloda bir "Cəfər" adlı rəssam tərəfindən çəkilib. Pars Muzeyində bir neçə digər rəsm əsəri də mövcuddur, bəziləri dövrünə uyğun olaraq evlər və çayxanalar üçün dekorasiya edilmiş şəkillərdir.

Kərimxan Zəndin məqbərəsi

Kərimxan Zənd 1193-cü ildə (1779) dünyasını dəyişib. O, vəsiyyət etmişdi ki, cəsədi bu sarayın şərq məqamında dəfn edilsin. 13 il sonra, Ağa Məhəmmədxan Qacar, Qacarlar sülaləsinin təsisçisi, Zənd ailəsinə qarşı böyük düşmənçilik bəsləyərək Kərimxanın sümüklərini qəbirdən çıxarıb və onları Şah-i Qolestan sarayına apararaq alt pilləkənlərə dəfn edib. Daha sonra, Rza Şah Pəhləvi (1925-1941) Zənd ailəsinin ləyaqətini bərpa etmək üçün Kərimxanın sümüklərini alt pilləkəndən çıxarıb və onları Şiraza aparıb, əvvəlki yerində hörmətlə dəfn etmişdir.