Əbərkuh, Yəzd, Şiraz və İsfahan arasında tarixi bir şəhərdir

Əbərkuh , Yəzd, Şiraz və İsfahan arasında tarixi bir şəhərdir

İranın tarixi şəhərlərindən biri sayılan Əbərkuh  üç tarixi Yəzd, Şiraz və İsfahan şəhərləri arasında yerləşdiyinə görə turistlər üçün cəlbedici bir məkandır.

Əbərkuh dəniz səviyyəsindən 1510 metr yüksəklikdə yerləşən İranın tarixi şəhərlərindən biri kimi tanınır. Bu şəhərin üç tarixi əyaləti olan Fars, İsfahan və Yəzd arasında coğrafi mövqeyi ona xüsusi yer vermişdir. Bu gün Əbərkuh Yəzd vilayətində bir şəhərdir, lakin bu coğrafi mövqe onun tarix boyu bəzən Fars əyalətinin bir hissəsi sayılmasına səbəb olmuşdur. Əbərkuh ildə orta hesabla 75,3 mm yağıntı düşən, isti və quru iqlimi olan səhra şəhəridir. Evləri ənənəvi qaydada və bir-birinə yaxın tikilib, əsas materialı kərpic və palçıqdan, dam örtüyü isə günbəz formasındadır. Tarix boyu Yəzd vilayətinin bir çox şəhərləri kimi Əbərkuh un həyatı su kəmərindən asılı olmuşdur. Abarkuhda bəzilərinin min ildən çox yaşı olan su kəmərləri var. Bu su kəmərləri Əbərkuh un kənd təsərrüfatı sahələrini və gur bağlarını suvarır.

Əbərkuh yolları

Əbərkuh dan Yəzdə qədər quru məsafəsi 150 kilometrdir. Üç İsfahan, Yəzd və Şiraz şəhərləri arasında yerləşdiyinə görə Əbərkuhda yolda dayanmaq və tarixi görməli yerlərdən həzz almaq üçün əlverişli yerdir. Bu şəhərdən Tehrana qədər olan məsafə 740 kilometrdir və Tehrandan Abarkuha quru yolu ilə getmək təxminən səkkiz saat çəkir. Əbərkuhun ayrıca hava limanı yoxdur, ancaq Yəzdə təyyarə ilə gedib, avtomobillə səyahətə davam edə bilərsiniz. Bu şəhərə birbaşa dəmir yolu marşrutu da yoxdur və Yəzdə qatarla gedə bilərsiniz.

Əbərkuhun əhalisi və iqtisadiyyatı

Əbərkuh 50.000-dən çox əhalisi olan kiçik bir şəhərdir. Quraqlıq səbəbindən kəndlilərin şəhərə köçü onun əhalisini günü-gündən artırır. Əkinçilik və heyvandarlıq Abarkuhun iqtisadiyyatının iki əsas sütunudur, lakin ardıcıl quraqlıqlar şəhərə ciddi təsir göstərmişdir. Bu şəhərdə dəmir və polad sənayesi də fəaldır.

Əbərkuhun tarixi

Tarixi mətnlər göstərir ki, bu şəhər Fars vilayətinə birləşdirilənə qədər miladi 10-cu əsrə qədər Kirman vilayətinin əsas şəhərlərindən biri olub. Əbərkuhun çiçəklənmə dövrü Buyidlər sülaləsi dövrünə (miladi 10-cu əsrin sonları) təsadüf edir. O zaman Yəzdə, İsfahana və Şiraza gedən bir çox karvanlar bu şəhərdə dayanmışdı.

11-ci əsrdə şəhərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün ətrafına hasar çəkilmişdir. 12-ci əsrə qədər şəhər bir neçə dəfə yerli hökmdarlar arasında əl dəyişdirsə də, Səlcuqlar dövründə (12-ci əsr) yeni inkişaf yolu tutmuş və sonrakı bir neçə əsr ərzində inkişafını davam etdirmişdir. Əfqanların İrana hücumu (miladi 1736) Abarkuhun bədəninə ciddi zərbələr vurdu. Abarkuhun qeyri-sabit şəraiti 20-ci əsrdə də davam etdi. Hazırda çoxlu tarixi abidələrə malik olmasına baxmayaraq, bu şəhərdə abadlıq və turizm infrastrukturuna ehtiyac hiss olunur.

Əbərkuh turistik yerləri

Əbərkuh şəhərində 400-ə yaxın tarixi abidə var ki, onlardan bəziləri tarix və memarlıq baxımından xüsusidir.

Abarkuhun Böyük Qübbəsi

Bu bina Əbərkuh şəhərinin kənarındakı bir təpədə yerləşir və şəhər daxilindən asanlıqla tanınır. Hündür günbəz Deyləmidlər dövrünə (miladi 11-ci əsr) aiddir və İranın ən qədim türbələrindən biri hesab olunur.

Əbərkuh məscidi

Bu məscid 14-cü əsrə aiddir. Məscidin bəzi hissələri, ehtimal ki, daha əvvəlki dövrlərdə tikilmişdir.

Ağazadə Əbərkuh Evi

Bu binanın ən mühüm və məşhur tərəfi onun iki mərtəbəli küləkdən qorunmasıdır. Bu külək tutucunun hündürlüyü 18 metrə çatır.

Ağazadə Əbərkuh buzlaqı

Buzlaqlar il boyu buz saxlamaq üçün tikilmiş strukturlar idi. Bu binanın memarlığı o qədər dəqiq idi ki, hətta ilin ən isti mövsümündə də buzu möhkəm saxlaya bilirdi. Abarkuhda Ağazadə buzlaqından başqa daha üç buzlaq – Bərzan, Hek və Məryəmabad da tikilib.

Saulat evi

Bu ev bu gün Əbərkuh Antropoloji Muzeyi kimi tanınır və Qacarlar dövrünə (19-cu əsr) aiddir.

Əbərkuh sərv ağacı

Hesablamalara görə, bu ağacın təxminən 4500 yaşı var və dünyanın ən qədim yaşayan ağaclarından biri hesab olunur.

Fərağe Əbərkuh kəndi

Fərağe Qədir mərasimləri ilə məşhurdur. Kəndin əsas məhsulu püstədir. Bu kəndin mülayim iqlimi onu yay məkanına çevirmişdir.

Şəhrsab kəndi

Bu köhnə kənddə dəlillərə əsaslanaraq, atlar yetişdirmək üçün bir yer olan bir qala var.

Eyşəla dağı və Taqistan yaylasının ərazisi

Səhranın qəlbində yerləşən bu təbii yaşayış yeri, diqqətəlayiq bitki və heyvan növləri ilə Əbərkuhun təbii görməli yerlərindən biri hesab olunur. Bu bölgənin sahəsi təxminən 152 min hektardır.