İranın şimalında Gilanın kənd mirası muzeyində kənd evlərinə gəzinti

"Gilan Kənd Mirası Muzeyi" 263 hektar ərazidə yerləşən bir kompleksdir. Bu muzey, Saravan Meşə Parkının bir hissəsidir. Gilan Kənd Mirası Muzeyi ekomuzey hesab olunur və əsas məqsədi, Gilan bölgəsinin yerli və kənd əhalisinin təbii və mədəni cəlbediciliyini nümayiş etdirməkdir. Həmçinin, bu ərazinin kənd mühitlərinə mümkün qədər uyğun bir atmosferdə həyata keçirilməsi təmin edilmişdir.

Gilan Kənd Mirası Muzeyinin Tarixi 1990-cı ildə baş verən zəlzələdən sonra, Gilan vilayətinin bəzi kəndləri dağıldı və həmin dövrdən sonra Gilan kənd evlərinə oxşar binaların inşası təklifi irəli sürüldü. Bu şəkildə həm evlərin inşası, həm də onların orijinal memarlığının nümayişi təmin edilərək, bölgə insanlarının həyat tərzi və istifadə etdikləri alətlər və avadanlıqların nümayişi üçün şərait yaradılmış oldu. Gilan Kənd Mirası Muzeyinin ilkin tədqiqatları 2002-ci ildə başlamışdır. Nəhayət, 2005-ci ildə "Şəhristanın Şərq Spidrud Cölgəsi Memarlığı" mövzusunda ilk işlər görülmüş və bu muzeyin ilk addımları atılmışdır. Muzeyin ilk fazası 2006-cı ildə istifadəyə verilmişdir. Bir müddət sonra, Saravan Meşə Parkı, topoqrafik xüsusiyyətləri ilə muzeyin qurulması üçün diqqətə alınmış və nəticədə muzeyin yeri buraya köçürülmüşdür. Muzeydə göstərilən binalar, Gilan vilayətinin müxtəlif kəndlərindən seçilmiş və park ərazisinə köçürülərək, orijinal şəkildə yenidən tikilmişdir. Bu çətin və dəqiq layihə, 2007-ci ildə İranın XXİ Elmi Xwarezmi Festivalında 610-dən çox layihə arasında ikinci yerə layiq görülmüşdür.

Gilan Kənd Mirası Muzeyinin Bölmələri və Xüsusiyyətləri Saravan Meşə Parkının ümumi sahəsi 1480 hektardır və bunun 263 hektarı Gilan Kənd Mirası Muzeyinə ayrılmışdır. Bu muzey hər il İranın ən çox ziyarət edilən muzeylərindən biri olur. Muzeyin bölmələrində Gilanın müxtəlif ərazilərinin evləri simulyasiya olunmuşdur. Kənd evlərinin ən az dəyişikliklə köçürülməsi, Gilan Kənd Mirası Muzeyinin əsas xüsusiyyətlərindən biridir və ziyarətçini ən yaxın məsafədən Gilan kənd əhalisinin həyat tərzi ilə tanış edir. Bununla yanaşı, muzeydə Gilan əhalisinin zəngin bilik irsinin qorunması təmin edilmişdir. Muzeydə təkrarlanan bəzi evlərin yaşı 150 ildən çoxdur. Həmçinin burada Gilan kəndlərindəki həyat tərzi və mədəniyyət elementi nümayiş etdirilmişdir. Beləliklə, yemək bişirmək, geyim istehsalı və gündəlik fəaliyyətlər üçün istifadə olunan alətlər evlərdə hər yerdə sərgilənir. Muzeydə, Gilanın əl işlərini nümayiş etdirmək üçün ayrıca bir bazar da mövcuddur. Muzey ümumilikdə 9 bölmədən ibarətdir:

Şərq Düzəngi Bu bölmədə, Spidrudun şərq düzəngində inşa edilmiş Çənço, Mirseyar, Muntezəri və Rəfii evləri nümayiş etdirilmişdir. Bu bölgənin evlərinin əsas xüsusiyyətləri, ağac iskeleti və dördkünc damlarıdır. Burada, göyərti və tərəvəz bağları, "Kendoc" (düyü anbarı), tövlə, tələmbər (ipek böceyi yetişdirmə yeri), məscid və qəhvəxana kimi sahələr də simulyasiya edilmişdir.

Qərb Düzəngi Qərb Gilanı, Şəft və Astara arasındakı bölgələri əhatə edir. Bu bölgədə evlər, düyü saplarından olan çatıları və divarları ilə tikilir. Qərb Gilanın əsas fəaliyyət sahələri maldarlıq, düyü və çay istehsalıdır. Bu, evlərin memarlığında özünəməxsus şəkildə əks olunmuşdur. Musizadə, Haqqiəti, Mahmudlu, Musavi, Hasani və Mohtəşem Taləb evləri bu bölməyə daxildir. Düyü anbarı, tövlə, toyuq və quş yuvası, su quyusu və sanitar xidmətlər də burada olan əlavə sahələrdir.

Mərkəzi Düzəng Əmini, Moradi, Bialava, Danəş və Sadıqi evləri, düyü anbarları, tələmbər, tövlə, toyuq yuvası, məktəb, qəhvəxana, dəmirçilik və şəkər istehsalı sahələri ilə birgə bu bölmədə mövcuddur. Bu bölgədəki evlərdə çatıların örtülməsi üçün təbii olaraq düyü saplarından istifadə edilir və bəzi evlərdə isə qoz ağacı budaqları və saman qarışıqları ilə tikilir. Bu evlər "Zgali" və ya "Zəğmə" adlanır.

Şərq Dağları Bu ərazidəki evlər, daş və zəğmə ilə tikilir. Bu bölmənin evləri arasında Muhammadnəjad və Mohsənian evləri var. Bu ərazinin əsas fəaliyyəti maldarlıqdır.

Qərb Dağları Bu bölmədə Həcətpur evini görə bilərsiniz. Evin yanında çörək bişirmək üçün soba və toyuq yuvası da mövcuddur. Bu bölgədəki evlər zəğmə və qamışla örtülmüş damlarla tikilir.

Şərq Dağətəyi Bu bölmədə, Behzadi, Cəfəri və Rəstəm evləri sərgilənir. Bu evlər Şərq Spidrud düzənginin evlərinə bənzəyir.

Qərb Dağətəyi Bu bölgədə, Rəhmani, Tarafi və Lutfi evləri, ağac iskeleti, daş təməli və əyilmiş damları ilə yerləşir.

Şərq Sahili Bu bölmənin yeganə evi Musavi evidir. Bu bölgənin evləri Şərq Spidrud düzənginə bənzəyir.

Qərb Sahili Bu bölgədə isə yalnız Asfi evi mövcuddur.

Gilan Kənd Mirası Muzeyindəki Etnoqrafik Göstərişlər Muzeydə, "Aros Goli", "Gile-Mard döyüşü" və "Lafendbazi" kimi yerli oyunlar və tamaşalar da nümayiş etdirilir. Aros Goli, Yeni il (Noruz) zamanı kəndlərdə göstərilən bir tamaşadır. Gile-Mard döyüşü isə qədim döyüş növüdür və Noruz və toylarda həyata keçirilirdi. Bununla yanaşı, Lafendbazi, ənənəvi bir ip oyunu növüdür və müxtəlif sənət və bacarıqları özündə cəmləşdirir.

Gilan Kənd Mirası Muzeyi Harda Yerləşir? Gilan Kənd Mirası Muzeyini görmək üçün Saravan Meşə Parkına getməlisiniz. Bu park, Saravan-Şəft yolunun 18-ci kilometrində yerləşir. Bu muzey, 2007-ci ildə (1386-cı il) İranın Milli Abidələr Siyahısına daxil edilmişdir.