Azərbaycan tayfaları muzeyi, İran cəmiyyətinin ən təsirli hissələrindən biri ilə tanışlıq

Çoxsaylı turistlər öz səyahətlərində böyük və məşhur şəhərləri görmək üçün plan qururlar, lakin bu, daha kiçik şəhərlərdəki gizli və orijinal görməli yerləri qaçırmağa səbəb olur. Şimal-qərbi İranda, Təbrizdən Sərahin, Ərdəbil və Astara arasındakı marşrut, turistlərin ən çox gəzən marşrutlarından biridir. Buna baxmayaraq, çoxsaylı turistlər bu marşrutla keçərkən yalnız başlanğıc və hədəf şəhərlərinə diqqət yetirir və yolda yerləşən kiçik şəhərlərdən, məsələn, Sərahdan keçərkən bu gözəl şəhərin heyrətamiz mənzərələrini və tarixi abidələrini qaçırırlar.

Sərahdakı tarixi əsərlər arasında, Azərbaycanın çoban həyatını nümayiş etdirən Azərbaycan tayfaları muzeyi, xüsusilə diqqətə layiq və maraqlı bir yerdir.

Çobanların İranda Tarixi Əhəmiyyəti

Tayfalar İranda siyasi və sosial tarixdə mühüm rol oynamışlar. Bir çox İran hökmdarları çobanlardan çıxmışdır. Qəznəvilər, Səlcuqlular, Xarəzmşahlar, Elxanilər, Qaraqoyunlular, Ağqoyunlular, Əfşarlar, Zəndlər və Qacarlar bu hökmdarların bəziləridir ki, onların formalaşması çoban təşkilatlarına dayanır.

Son illərdə Azərbaycan bölgəsində şəhər və kənd həyatına meyl artmış və köçəri həyatın çətinliklərindən qaçmağa çalışan insanların sayı artmışdır. Bu, köçəri həyat tərzinin bir müddət sonra unudulacağına işarə edir. Buna görə də, Azərbaycan tayfaları muzeyinin qurulması, bölgə çobanlarının irsini yaşatmaq üçün bir addım olmuşdur.

Azərbaycan tayfaları

Azərbaycanın şərqi tayfaları hər il, bahar və payız mövsümlərində iki dəfə köç edirlər. May ayında hava istiləşdikcə, tayfalar Kəlbəcər, Əhər, Həris, Sərah, Miyanə, Marəğə, Cərovimaq və Səhen, Subəlan və Bozgush dağlarına gedirlər. 2022-ci ildə Azərbaycanın şərqi tayfaları sayı təxminən əyalətin ümumi əhalisinin 2%-ni təşkil edib, lakin bu çobanlar əyalətdəki 20% yüngül heyvanları təmin edirlər.

Azərbaycan çobanları, Ərsəbaran və Şahsonun iki əsas nəslindən və 10 müxtəlif tayfadan ibarətdir. Bu çobanlar Azərbaycan Şərqi, Ərdəbil, Zəncan və Azərbaycan Qərbi arasında hərəkət edirlər. Tayfaların həyat tərzi təbiətlə uyğunlaşır və dağlıq və düzənlik ərazilərinin gözəl mənzərələri bu zəhmətkeş insanlara hər gün qarşılarına çıxır.

Azərbaycan tayfaları muzeyinin xüsusiyyətləri və memarlığı

Bu muzey, İranda tayfaların həyatına həsr olunmuş ilk muzeydir. Muzeyin binası əvvəlcə "Cəlal hamamı" olaraq bilinirdi. 650 kvadrat metr sahəyə malik bu hamam, Qacarlar dövrünün sonlarına (XX əsrin əvvəlləri) aid olub. Cəlal adlı şəxsə aid olan hamam, uzun illər boyunca Sərah əhalisinə xidmət etmişdir. Hamamda qadınlar və kişilər üçün ayrı-ayrı bölmələr var və memarlıq, ənənəvi İran hamamlarının quruluşunu əks etdirir.

1993-cü ildə hamamın şəxsi sahiblərindən bələdiyyəyə keçirilməsi ilə bərabər, təmir işləri başlamış və nəticədə Azərbaycan tayfaları muzeyi qurulmuşdur.

Bu muzey, etnoqrafiya muzeylərindən biridir və burada tayfaları adət-ənənələri, dili, həyat tərzi, evləri, sənətləri, əl işləri, yeməkləri, geyimləri və sənət əsərləri nümayiş etdirilir. Muzeydəki mumdan heykəllər, çobanların həyatını və hərəkətini canlandıran böyük çadırlarla bəzədilmişdir. Bu muzeydə nümayiş olunan əşyalar əsasən Azərbaycan Şərqi və Ərdəbil bölgələrindən toplanmışdır.

Muzeydəki "tayfaları kitabxanası" bölməsi, maraqlananlara müxtəlif kitablar təqdim edir. Tayfaların yaylaq və çobanlıq həyatını, ənənəvi süd və yun emalı, əl işləri, musiqi, geyimlər, zinət əşyaları, evlər, çörək bişirmə, ənənəvi çayxanalar və xalça tabloları muzeyin müxtəlif bölmələrini təşkil edir.

Azərbaycan tayfaları muzeyi hardadır?

Azərbaycan tayfaları muzeyini görmək üçün Sərah şəhərinə səfər etməlisiniz. Bu muzey Təbrizdən 130 km məsafədədir və Sərah Bələdiyyə binasının yanında yerləşir.