Sədabad Saray-Muzeyi, 10 İran muzeyindən ibarət bir kompleksdir

Səadabad Sarayı, İslam İnqilabı'ndan əvvəl İran şahlarının iş və yaşama yeri olaraq tanınırdı, bu gün isə Səadabad Saray-Muzeyi olaraq 10 muzeyə ev sahibliyi edir.

Tehranın Səadabad Sarayı əvvəlcə Qacar hökmdarlarının yay iqamətgahı olaraq tanınırdı (1796-1925), amma Pəhləvi dövründə (1925-1979) genişlədildikdən və bəzi digər iqamətgahlar əlavə edildikdən sonra, şahın yay saraylarından biri olaraq istifadə olunmağa başlanmışdır. Hal-hazırda bu kompleks Səadabad Saray-Muzeyi olaraq tanınır və 110 hektarlıq ərazidə 10 muzeyə ev sahibliyi edir.

Səadabad Sarayı Tehranın şimalında, havası gözəl bir bölgədə yerləşir. Bu tikilinin ətrafında hələ də Pəhləvi dövründən əvvəlki dövrlərə aid olan köhnə binalar mövcuddur. Yaşlı sıx və ardıc ağacları bu sarayı və ətrafını çox gözəl bəzəmişdir.

Səadabad Saray-Muzeyinin Muzeyləri

Səadabad Saray kompleksində 18 bina var və hər biri özünəməxsus üslub və memarlığa sahibdir. Bu 18 binadan 10-u muzey kimi istifadə olunur:

1. Yaşıl Saray: Şah Rza Xan dövründə (1925-1941) Səadabad kompleksində inşa olunan ilk saray Yaşıl Saraydır. Bu sarayın xarici fasadında yaşıl rəngin istifadə edilməsi, sarayın adını almasının səbəbidir. Bu bina İslam İnqilabından əvvəl (1979) Şah Məhəmməd Rza Pəhləvi'nin şəxsi iqamətgahı olub və bəzi xüsusi iclaslar burada keçirilib. Yaşıl Sarayda, İran incəsənətinin bir çox nümunəsi, o cümlədən aynakarlıq, xalçalar, təzəbh və gəcəbəri sərgilənir.

2. Milli Saray Muzeyi: Bu saray iki mərtəbədən ibarətdir və burada kiçik və böyük otaqlar mövcuddur ki, bunlar Pəhləvi hökmdarlarının iqamətgahı və iş yeri kimi istifadə olunurdu. Hazırda Milli Sarayda heykəllər və çinilər kimi sənət əsərləri sərgilənir. Bu sarayda istifadə olunan mebellər, lustra və rəsmlər Avropada istehsal olunub. Sarayda, İran mifologiyasını mövzu alan dörd böyük divar rəsmi də mövcuddur.

Milli Muzey, Milli Sarayın içində yerləşir və burada digər ölkələrdən alınmış incəsənət əsərləri nümayiş etdirilir. Saadabad Sarayı-Muzey kompleksini ziyarət edənlər, İslamdan əvvəlki İran mədəniyyəti, Hindistan, Afrika, Uzaq Şərq, Mayalar və Eskimoslardan aid əşyaları görə bilərlər.

3. İncəsənət Muzeyi: Bu muzeydə nümayiş olunan əsərlərin əksəriyyəti, Səfəvi (1501-1736), Əfşar (1736-1796), Zəndi (1751-1794) və Qacar dövrlərinə aid yağlı boya rəsmləridir. Bu əsərləri, sonuncu şahın həyat yoldaşı, Pəhləvi dövrünün şahı Məhəmməd Rza Pəhləvinin xanımı Fərəh, ingilis kolleksiyaçı Harold Emrədən almışdır.

Arəş Kəmangir heykəli, Milli Sarayın girişinin qarşısında – Səadabad Sarayı-Muzey kompleksində yerləşir.

6. Miremad Muzeyi: Miremad, İranın ən böyük xəttatlarından biri olub və 18-ci əsrdə yaşamışdır. Onun İran xəttatlığına verdiyi xidmətlərə görə, onun adı bu müzeyə verilmişdir. Saadabad Sarayı-Muzey kompleksinin bu hissəsində, müxtəlif tərzlərdə tərtib edilmiş təzhib, rəsm və xəttatlıqla yaradılmış sənət əsərlərini görmək mümkündür.

7. Etnoqrafiya Muzeyi: Dünyanın bütün ölkələrində o ölkələrin xalqının həyat tərzi və vəziyyətini nümayiş etdirmək üçün muzeylər mövcuddur. Etnoqrafiya Muzeyi də Saadabad Sarayı-Muzey kompleksində eyni məqsədi daşıyır. Bu muzeyin geniş sahəsində, iki mərtəbədə suvarma, kənd təsərrüfatı, bağçılıq, balıqçılıq, geyim, işıqlandırma vasitələri və əl işləri kimi əsərlər nümayiş etdirilir.

8. Su Muzeyi: İranlılar suyun çıxarılması və daşınması sahəsində möhtəşəm nailiyyətlər əldə ediblər. Bu nailiyyətlərdən bir qismini Su Muzeyində görmək mümkündür. Su ilə bağlı yerli tikililər, məsələn, su anbarları, ənənəvi buzxanalar, qədim su bəndləri və su ilə bağlı hökmdar tərəfindən verilmiş əmrnamələr bu muzeydə nümayiş etdirilən nümunələrdəndir.

9. Hərbi Muzey: Bu muzey, İranın Həhamənşahlar dövründən (Miladdan əvvəl 550-330-ci illər) müasir dövrə qədər olan hərbi geyimləri və silahları əhatə edir. Saadabad Sarayı-Muzey kompleksinin bu hissəsində İran və İraq arasındakı müharibə (1980-1988) ilə bağlı bəzi tarixi anları da görmək mümkündür.