Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Naziri İzzətullah Zərqami ilə görüşündə “Xudafərin körpüsünü” YUNESKO-da qeydiyyata alınması istiqamətində görülən işləri açıqlayıb. Bu körpü iki ölkə arasında sıfır sərhəd zonasında və Araz çayı üzərində inşa edilib və İran və Azərbaycan Respublikasının birgə mülkiyyətindədir.

Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Naziri Anar Kərimov Mədəni İrs, Turizm və Əl işləri naziri İzzətullah Zərğami ilə görüşündə Xudafərin körpüsünü dostluq körpüsü adlandırıb və deyib: Bu körpü  ipək yolunu şər və qərb ilə birləşdirən ən mühüm körpüdür. Biz onu YUNESKO-da qeydiyyatdan keçirməyə çalışırıq. Bu körpünü qeydiyyata almaq üçün biz anlaşma memorandumu hazırlamışıq və onu sizə göndərmişik, ümid edirəm ki, Bakıya səfər zamanı imzalanacaq.

Hazırda Azərbaycan Respublikası tərəfindən UNESCO-da qeydiyyata alınmalı olan Xudafərin körpüsü iki ölkənin birgə mülkiyyətindədir; Bu körpünün bir hissəsi İranda və Şərqi Azərbaycan vilayətinin Xodafərin şəhərində, digər hissəsi isə Azərbaycan Respublikası ərazisində sərhədin o biri tərəfində yerləşir. Əslində, Araz çayı üzərində iki Xodafərin körpüsü var ki, körpünün təxminən üçdə biri 1828 ci il Türkmənçay müqaviləsindən sonar partladılmış və zaman keçdikcə dağılmışdır və indi tam dağılmaq təhlükəsi ilə üz üzədir. Ikinci körpü digərindən 100 metr aşağıdadır və o nisbətən az qədimidir və onun da bərpaya ehtiyacı var.   

Bu körpülər Azərbaycan ilə Qafqaz arasında çox mühüm və strateji keçid olub. Hər iki körpü - İran ərazisində və mülkiyyətində olan hissəsi 1997-ci ildə milli abidələr siyahısında qeydə alınıb. Bu ilin iyul ayında Xudafərin körpülərini ziyarət edən Mədəni İrs və Turizm Araşdırma İnstitutunun direktoru vurğulayıb: Xudafərin tarixi körpülərinin bərpası və qorunması İran və Azərbaycan Respublikası arasında ortaq məqsəddir.

Azərbaycan Respublikası Xudafərin körpüsünün dünya mirası siyahısında qeydiyyatı üçün təşəbbüs göstərib, hərçənd İranla ortaq işlər şəklində olsa da, cəmi bir il əvvəl keçmiş Mədəni İrs, Turizm və Əl işləri Naziri onun birgə layihəsini Azərbaycan Respublikası ilə birgə qeydə alınmasını gündəmə gətirmişdi. Əli Əsgər Munisan iyunda bu körpülərə səfəri zamanı Xudafərin tarixi körpülərinin bərpası və dünya qeydiyyatının Azərbaycan Nazirliyi tərəfindən birgə aparılacağına işarə edərək dedi: Bu, ümumidir, ona görə də biz bu körpülərlə bağlı məsləhətləşəcəyik. Azərbaycanlı həmkarımız iki ölkənin turizm diplomatiyasını inkişaf etdirmək məqsədi ilə gündəmdə olan tarixi Xudafərin körpüsünün müştərək bərpası və qeydə alınması üçün işlər görəcəyik.

Mədəni İs, Turizm və Əl İşləri naziri İzzətullah Zərğami çərşənbə axşamı, 20 iyun 2022 il tarixində Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Naziri Anar Kərimov ilə görüşündə iki ölkə arasındakı əlaqələrdə Xudafərin körpüsünün əhəmiyyətini qeyd etdi və dedi: İki ölkənin sərhədində yerləşən bu körpü, İran və Azərbaycan arasında dostluq körpüsünün qurulmasının simvoludur.

 

İranın Azərbaycana “İftar”ın UNESCO-da birgə qeydiyyata alınması təklifi

Zərğami iki ölkə arasında digər ümumi cəhətlərə də toxunaraq, İran və Azərbaycan əlaqələrinin bütün mədəni, ictimai və siyasi ölçülərdə yaxın və qədim olduğunu xatırladıb və deyib: Xalqlarımız özlərini bir-birinə yaxın hesab edir və hökumətlər maneələri aradan qaldırmalıdır.

Mədəniyyət, turizm və sənətkarlıq naziri İran və Azərbaycan Respublikası arasında müştərək əməkdaşlıq sahələri haqqında deyib: Tarixi abidələrin və binaların qorunub saxlanılması və bərpası bu nazirliyin ən mühüm missiyalarından biridir. Qarabağda məscidlərin dağıdılması mənə çox təsir etdi. Biz bu sahədə əməkdaşlığa, Qarabağda müharibə zamanı dağılmış məscidlərin bərpasına hazırıq. Bu gün dağıdılmalı olan abidələr deyil, millətlər arasındakı divarlardır.

Zərğami, eyni zamanda, birgə dünya rekordlarını iki xalq arasında sivilizasiyanın bağlılığı və həmrəyliyinin rəmzi hesab edərək qeyd edib ki, nazik çörək bişirmək, miniatür və kamança kimi bəzi məsələlər bu əsərlərin bütün bəşəriyyətə aid olduğunu göstərir.  Biz birgə bir əsər təqdim edəndə bu, bütün dünyanın ona sahib olması deməkdir.

O, daha sonra İran və Azərbaycan arasında mədəni və sivilizasiya şərəflərinin qorunub saxlandığını bildirib və deyib: Mədəniyyət ölkələrin birliyinə səbəb olmalıdır. Ümumi düşmənlər mədəniyyəti parçalamağa çalışırlar, lakin biz ümumi mədəniyyət vasitəsilə bütün bəşəriyyəti birləşdirməyə çalışmalıyıq.

Mədəni İrs, Turizm və əl işləri naziri Nizami Gəncəvini iki ölkə arasında ən mühüm mədəni ortaqlıqlardan biri adlandırıb və əlavə edib: Bu böyük və məşhur şair bəşəriyyətin şərəflərindən biridir. Biz onun şeirlərinin məzmununa diqqət yetirməli, ondan vəhdət yaratmaq üçün istifadə etməliyik.

Zərğami həmçinin UNESCO-da birgə İftar faylının qeydiyyata alınmasının vacibliyini vurğulayıb və deyib: İftar qeyri-maddi irsdir, xalqımızla Azərbaycan arasında uzun müddətdir paylaşılan ilahi və bəşəri münasibətdir və onun qlobal qeydiyyatı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.

İrana ilk səfərini İran-Azərbaycan diplomatik əlaqələrinin 30-cu ildönümünə təsadüf etməsi kimi qiymətləndirən Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Naziri iki ölkə arasında siyasi əlaqələri yüksək səviyyədə qiymətləndirərək deyib: Bu məsələ əlaqələrin yaxşılaşdırılmasında digər bir kömək ola bilər”.

O, həmçinin İran və Azərbaycanın mədəni və sivilizasiya ortaqlığına və bu mədəni köklərin möhkəmlənməsinə, eləcə də mədəni irs, turizm və sənətkarlıq sahələrində əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinə diqqət çəkib .

Nazir turizmi xalqlar arasında daha çox əlaqələrin və birliyin səbəbi adlandırıb və iki ölkə arasında ərazinin inkişafında maraqlı olduğunu bildirib: “Münasibətlərimiz təkcə ikitərəfli deyil, həm də çoxtərəfli xarakter daşıyır və beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində yaxşı münasibətlərimiz var. " YUNESKO-ya üzv olduğum müddətdə İran əsərlərinin dünya qeydiyyatına alınması mənim üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi.

Birgə dünya abidələrinin qeydiyyata alınması, Qarabağ müharibəsi zamanı dağıdılmış məscidlərin tikintisi və regionda İslam sivilizasiyasının dirçəldilməsi Azərbaycanın Mədəniyyət Nazirinin qeyd etdiyi digər məsələlər olub.

İclasda nazir müavini Əli Darabi, Azərbaycanın mədəni irsinin mühafizəsi, inkişafı və yenidən qurulması üzrə dövlət xidmətləri nazirinin müavini Cavid Ramazan və Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələr departamentinin rəhbəri Aqil Günəşov da iştirak ediblər.