Marağa Hampuyil Mağarası, Heyranedicidir

Marağa Hampuyil Mağarası, Heyranedicidir

Çoxsaylı zalların və çuxurların olması Hampuyil Mağarasının tam kəşf edilməsinə indiyədək imkan verməmişdir.

Mağaralar təbiətin heyrətamiz elementləridir, ilkin insanların ilk dəfə özlərinə ev olaraq seçdikləri yerlərdir. Bu gün bütün dünyada bir çox mağara mağaraçıları və kəşfiyyatçıları qəbul edir və mağaraçılıq ixtisaslaşmış bir idman və elmi sahəyə çevrilmişdir. İran da geniş dağ silsilələrinə sahib olduğu üçün, hissələrinin çoxu hələ də kəşf edilməmiş qalan "Hampuyil Mağarası" daxil olmaqla, mühüm mağaralara malikdir. Marağa Hampuyil Mağarasında çoxlu göyərçin yuva qurduğu üçün yerli əhali onu "Göyərçin Mağarası" adlandırır. "Hampa Kəhul", "Həng Kəhul", "Hampü Hül" və "Həmpəhül" mağaranın digər adlarıdır.

Hampuyil Mağarası Harada Yerləşir?

Hampuyil Mağarası Marağa şəhristanında yerləşir. Səhənd dağları bu şəhristanın ən mühüm coğrafi xüsusiyyətlərindən biridir. Bu dağlar bir neçə mövsümi və daimi çayın əsas mənbəyi olmaqla yanaşı, həm də çoxlu mağaraya ev sahibliyi edir. Bu mağaraların bəziləri, insan həyatının qalıqlarının mövcudluğuna görə paleontoloji baxımdan böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu mağaralar arasında Hampuyil Mağarası mağaraçılar üçün ən maraqlı mağaralardan biri hesab olunur və hər il kəşfiyyat üçün çoxsaylı qruplar onu ziyarət edir.

Bu heyrətamiz mağara Marağanın "Tazəkənd Süflə" kəndinin yaxınlığında, qayalı bir dağın yamacında yerləşir. Marağa dəmir yolu stansiyası Tazəkənd Süflə kəndindən dörd kilometr məsafədədir. Mağaraya çatmaq üçün Tazəkənd Süflə kəndindən Mərdəq Çayına qədər təxminən 10 kilometrlik bir məsafəni qət etdikdən sonra, mağaranın əsas girişinə qədər təxminən 10 dəqiqə dağ yürüşü etmək lazımdır.

Marağa Hampuyil Mağarasının Xüsusiyyətləri

Mağaranın girişi cənuba baxır və mağaranın içərisində irəliləmək üçün şimala doğru hərəkət etmək lazımdır. Mağaranın girişində Rus dilində bir kitabə görünür ki, onun üzərində 1925-ci il (1304-cü il Şəmsi) tarixi həkk olunmuşdur. Marağa Hampuyil Mağarasının girişinin eni səkkiz metrdir və onun hündürlüyü 25 metrdən 40 metrə qədər dəyişir. Mağaranın ilk meydanı təxminən 40 x 60 metr uzunluğa və enə malikdir. Mağara dağın aşağı hissəsindəki "Mordi Çay" və ya Mərdəq Çayından 1600 metr yüksəklikdə yerləşir. Mağaranın yaşı, geoloji xüsusiyyətlərinə görə, 150 milyon il olaraq qiymətləndirilir.

Mağaranın ikinci meydanından görünən əhəngli çöküntülərin və stalaktitlərin mövcudluğu maraqlı və dəhşətli mənzərələr yaradır. Mağaranın havası çox rütubətlidir və onun zallarının çoxunda su mövcuddur, lakin demək olar ki, bütün hissələrində, hətta daxili hissələrində də nəfəs almaq üçün kifayət qədər oksigen var. Bu xüsusiyyətlər mağaranın daha xarici zallarında yarasaların yaşaması üçün uyğun bir mühit yaratmışdır.

Hampuyil Mağarasının Zalları və Çuxurları

Marağa Hampuyil Mağarasının ən mühüm xüsusiyyətlərindən biri, daşların içərisində yaranmış dərin və qorxulu quyuların və çuxurların mövcudluğudur ki, onların ən dərininin dərinliyi 48 metrə çatır. Bu çuxurlarda heç bir işıq yoxdur və nadir hallarda orada hər hansı bir canlının yaşaması mümkündür. Bu çuxurların bəziləri böyük zallara açılır. Bu çuxurlardan keçmək və mağaranın daxili hissələrinə çatmaq uyğun avadanlıqlara və ixtisaslaşmış mağaraçılıq təcrübəsinə və təliminə sahib olmağı tələb edir. Ümumiyyətlə, bu mağarada mağaraçılıq ən texniki və çətin mağaraçılıq əməliyyatları kateqoriyasına daxildir.

Mağaraçı qruplar hər il mağaranın müxtəlif hissələrini müəyyən etmək üçün proqramlar təşkil edirlər. Mağaraçılar indiyədək (2024-cü il Miladi / 1403-cü il Şəmsi) öz kəşfiyyatlarında altı şaquli quyu və beş mərtəbədə böyük zalları müəyyən etməyə nail olmuşlar. 10 hava quyusu və demək olar ki, hamısı sürünərək keçilməli olan çoxlu ikinci dərəcəli dəhlizlər müxtəlif qrupların kəşf etdikləri arasındadır. Mağaranın dərinliyi girişindən 150 metrə çatır və mağaranın bir neçə il ərzində xəritələnmiş sahəsi iki min kvadratmetrdən çox olmuşdur. Bəzi mütəxəssislərin fikrincə, dünyada bu mağaraya bənzər nümunələr çox azdır.

"Fay Zalı" Marağa Hampuyil Mağarasının ən gözəl hissələrindən biridir ki, ona çatmaq texniki və çətin bir marşrutu qət etməyi tələb edir. Bu zalda çoxlu stalaktit (tavandan asılmış çöküntülər) və stalaqmitlər mövcuddur və minlərlə il ərzində onun tavanında və divarlarında heyrətamiz naxışlar yaranmışdır.