Tehran İncəsənət Universiteti İranın ən böyük ali sənət təhsili kompleksi

İranlılar sənətsevər insanlardır və keçmişdən bu günə qədər həyatlarının hər yerində sənət dalğalarına diqqət yetirirlər. İran tarixi əsərlərində rəng və naxış birləşməsinin ən gözəl effektləri yaradılmış və bənzərsiz gözəlliklər silsiləsi nümayiş etdirilmişdir. Sənətə olan bu maraq iranlılar arasında nəsildən-nəslə keçib və hər ölkədə adi məktəb dərsləri ilə yanaşı, rəsm və xəttatlıq kimi sənət dərsləri də yer alır. Amma bəlkə də “Tehran İncəsənət Universiteti”ni sənət məktəbi kimi yaranmış və bu günə qədər mövcud olan ən qədim mərkəz hesab etmək olar.

Tehran İncəsənət Universitetinin tarixi

1918-ci ildə “Ali Musiqi Akademiyası” adlı mərkəz yaradıldı. Bu konservatoriya Dar əl-Fünunda müstəqil məktəb sayılırdı. Dar əl-Fünun İranda müasir şəkildə qurulmuş ən qədim ali təhsil mərkəzi idi. Bu konservatoriya “Musiqi məktəbi” kimi də tanınırdı.

1979-cu ildə İslam İnqilabının qələbəsindən sonra ali incəsənət təhsili mərkəzinin yaradılması nəzərdə tutulurdu. Buna görə də İslam İnqilabından əvvəl fəaliyyət göstərən beş təhsil müəssisəsi birləşdirilərək “Tehran İncəsənət Universiteti” yaradıldı. Bu beş institut bunlar idi: Farabi Universiteti, Dekorativ Sənətlər Fakültəsi, Dramatik İncəsənət Fakültəsi, Ali Musiqi Konservatoriyası və Milli Musiqi Akademiyası. Bu şəkildə Tehran İncəsənət Universitetinin rəsmi fəaliyyətə başlama tarixini 1980-ci il kimi göstərmək olar. Bu universitetin fəaliyyəti qısa bir tənəzzüldən sonra 1984-cü ildə yenidən başlamış və bu günə qədər davam etmişdir. Bu müddət ərzində çoxlu bakalavr və magistratura kursları yaradılıb və bu universiteti çoxlu tələbə bitirib.

1991-ci ildə üç “Tətbiqi sənət”, “Vizual sənət” və “Kino və teatr” fakültələri və İsfahandakı şəhərcik bu universitetin alt kateqoriyaları hesab olunurdu. Daha sonra 1994-cü ildə “Musiqi fakültəsi”, 2001-ci ildə isə “Memarlıq və şəhərsalma” fakültəsi yaradılmışdır. Həmçinin, 2000-ci ildə İsfahan şəhərciyi müstəqillik qazanaraq müstəqil akademik bölmə kimi fəaliyyətə başlamışdır. Sonrakı illərdə universitetin strukturuna “Qoruyuculuq və bərpa” və “Nəzəri elmlər və təkmil sənətşünaslıq” fakültələri əlavə edilib. Farabi Beynəlxalq Kampusu da ali təhsilə tələbələri cəlb etmək üçün yaradılmış universitetin başqa bir hissəsi idi.

Bu universitetin əsas binası bu gün Tehranın orta məhəllələrindən sayılan köhnə meydanlarından biri olan “Maşah meydanında” yerləşir. Təxminən 200 il yaşı olan bu kompleksdə bir neçə muzey və inzibati mərkəz də var.

Tehran İncəsənət Universitetinin beynəlxalq və tədqiqat fəaliyyəti

Tehran İncəsənət Universiteti hər il bu universitetdə təhsil almaq istəyənləri dəvət edərək başqa ölkələrdən də tələbə qəbul edir. Həmçinin bu universitetdə bilik və texnologiya mübadiləsi, konfransların keçirilməsi və birgə elmi layihələrin həyata keçirilməsi məqsədi ilə digər universitetlər və xarici ali təhsil mərkəzləri ilə əlaqə saxlamağa məsul olan “Beynəlxalq Elmi Əməkdaşlıq İdarəsi” adlı ofis fəaliyyət göstərir.

Universitetin tədqiqat fəaliyyətinin əksəriyyəti onun təhsilini dəstəkləməyə yönəlib. Memarlıq və şəhərsalma, təsviri və tətbiqi sənət, ifaçılıq sənəti və musiqi sahəsində üç elmi nəşrin nəşri bu universitetin tədqiqat fəaliyyətləri sırasındadır. İndiyədək bu üç jurnalın müxtəlif nömrələrində 1100-dən çox məqalə dərc olunub.

“Cəmiyyətlə Elmi-Bədii Əməkdaşlıq” qrupu 2017-ci ildən Tehran İncəsənət Universitetinin tədqiqat şöbələrindən biri kimi fəaliyyət göstərir. Bu qrupun əsas məqsədi cəmiyyət və sənaye ilə bağlı elmi fəaliyyətlərə və tətbiqi bədii tədqiqatlara dəstək verməkdir.

Universitetin “İnkişaf və Sahibkarlıq Mərkəzi”nin fəaliyyəti Tehran İncəsənət Universiteti ilə bağlı daha bir maraqlı məqamdır. Bu mərkəz 2020-ci ildə fəaliyyətə başlayan iqtisadi artım və sənət sahəsində sahibkarlara dəstək vasitələrindən biridir. Yeni ideyalara və şirkətlərə tədqiqat dövrünü istehsala çatdırmağa kömək etmək, ixtiraçılara elmi, texniki, icra və maliyyə imkanları vermək və bədii məhsulların marketinqi üçün özəl sektoru müşayiət etmək böyümə və sahibkarlıq mərkəzinin ən mühüm vəzifələrindəndir.