Şirazın Xatəm Muzeyi, İranın köklü bir sənətinin inkişafı ilə tanışlıq

Bir çox mütəxəssislər, Şirazi şəhərini xatəmkarlıq sənətinin yaranış yeri hesab edirlər. Bu şəhərdə, turistləri bu sənətlə tanış etmək məqsədilə "Xatəm Muzeyi" fəaliyyət göstərir.

Xatəmkarlıq Sənəti və Tarixi

Xatəmkarlıq, İranın incə sənətlərindən biridir və bu sənətdə, taxta əşyalar kiçik üçbucaqlarla mozaika şəklində bəzədilir. Bu sənətin inkişafını və ən yaxşı əsərlərini sərgiləmək üçün Şirazda "Xatəm Muzeyi" yaradılmışdır.

Xatəmkarlıqda əsas istifadə olunan materiallar taxta, fil sümüyü, sümük, mis və qızıldır. Xatəmkarlıq nə qədər incə hazırlanırsa, o qədər qiymətli olur. Şirazın xatəmi, İranın ən keyfiyyətli və orijinal xatəmkarlarından biri hesab olunur və bu sənətin tarixi 10 əsrə qədər uzanır. Xatəmkarlıqla hazırlanmış Cəm-i Ətix Məscidinin minbəri, Şirazın ən qiymətli əsərlərindən biridir. Bəzi mütəxəssislər, xatəmkarlığın doğuş yerinin Şiraz olduğunu qeyd etsə də, bunun dəqiqliklə sübut edilməsi mümkün deyil.

Xatəmkarlıqın Zəfəri və Yenidən Dirilişi

Xatəmkarlıq, Safavi dövründə (1501-1736) öz zirvəsinə çatdı. Bu dövrdə, xatəmkar sənətçilər İsfahanda toplanmış və Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən çox sayda şagird bu sənəti öyrənmək üçün onların yanına gəlirdi. Lakin Qacar dövründə (19-cu əsr) xatəmkarlığa maraq azaldı, amma 20-ci əsrdə "Sənət və Sənaye Məktəbi"nin açılması ilə sənət təlimi yenidən canlandı və xatəmkarlıq öz həyatını yenidən tapdı. Bu gün xatəmkarlıq, İranın ən tanınmış sənətlərindən biridir və çox sayda xarici turist, İrana səfərlərindən xatirə olaraq xatəmkarlıqdan hazırlanmış məhsul alırlar.

Xatəm Muzeyinin Tarixi

Xatəm Muzeyi, Şirazın qədim məhəllələrindən birində yerləşən "Səadət Evi" adlı bir evdə fəaliyyət göstərir. Bu ev, "Əli Akbar Səadət" adlı bir şəxs tərəfindən inşa edilib və ona görə də bu adı alıb. Səadət, Şirazın tanınmış tacirlərindən biri idi və bu evi "Qara Daş" adlı qədim bir məhəllədə inşa etmişdir. 2003-cü ildə (1382-ci Şəmsi) bu ev İranın milli abidələri siyahısına daxil edildi və 2005-ci ildə (1384-ci Şəmsi) bərpa işləri aparılaraq, binanın bir hissəsi yenidən quruldu.

Xatəm Muzeyinin Memarlığı və Xüsusiyyətləri

Xatəm Muzeyi, incə memarlığı və göz oxşayan bəzəkləri ilə böyük maraq doğurur. Bu evdə çoxlu otaqlar var və hər birinin bəzəkləri çox gözəl və təsir edicidir. Evin xüsusiyyətlərinə görə, "Səadət Evi" Xatəm Muzeyinə çevrilmiş və burada Şirazın ən dəyərli xatəmkar əsərləri sərgilənir.

Evin hər yerində, mozaika işləri, kərpic işləri, qapalı naxışlar və daş işləri ilə bəzədilmişdir. Evin tavanları, taxtadan hazırlanmış və bu hissəyə xüsusi bir görünüş verilir. Evin sütunları və divarlarında qədim şahlar və tanınmış şəxslərin portretləri kaşı işləri və rəsm əsərləri ilə təqdim edilir.

Şiraz Xatəm Muzeyinin Obrazları və Fərqləri

Şiraz Xatəm Muzeyi, "Səadət Evi"nin yaxınlığında yerləşir. Ev, ortada bir hovuzun olduğu mərkəzi həyət ətrafında yerləşən otaqlardan ibarətdir. Bu həyət, qədim İran evlərindəki stilə uyğun olaraq kiçik bir hovuza sahibdir və ətrafında kiçik bağlar yerləşir. Hovuzun planı oval formadadır, bu isə Qacar dövründə nadir bir xüsusiyyət idi. Otaqlar üçbucaqlı və beşbucaqlı şəkillərdə hovuzun ətrafını sarar.

Ev, iki girişə sahibdir: əsas giriş cənub tərəfdə yerləşir, digər giriş isə əsas girişin ardınca və şərqdədir.

Xatəm Muzeyindəki Əşyalar

Muzeydəki əşyalar, qədim dövrlərə aid xatəmkar alətləri və məhsulları, həmçinin keçmişin ustalarının şəkillərini əhatə edir. Ziyarətçilər, xatəmkarlıq əsərlərinin hazırlanma mərhələlərini izləmək imkanı əldə edə bilərlər.