Azərbaycan Muzeyində Tarixin Əvvəlindən Müasir Dünyaya Səyahət

Azərbaycan Muzeyi Təbriz şəhərinin mərkəzində yerləşir və İranın ən qədim muzeylərindən biridir. Bu muzey, sahə baxımından İran Milli Muzeyindən sonra ikinci ən böyük arxeologiya muzeyi hesab olunur. Azərbaycan Muzeyində İranda müxtəlif dövrlərə aid olan fərqli tarixi əşyalar toplanmışdır.

Azərbaycan Muzeyinin Tarixi

İranda bir çox muzeylər tarixi evlərdə və əvvəlki dövrlərdə başqa məqsədlərlə istifadə edilən binalarda qurulmuşdur, lakin Azərbaycan Muzeyinin binası başlanğıcda bir muzey yaratmaq məqsədilə və uyğun bir dizayn və memarlıqla tikilmişdir.

Azərbaycan Muzeyinin planını məşhur fransız arxeoloqu André Godard (1881-1965) hazırlamışdır. O, İranın ərazisində təxminən 25 il yaşamış və bir müddət Tehran Universitetinin gözəl sənətlər fakültəsinin rəhbəri olmuşdur. Godard, İrandakı çoxsaylı binaların planlarını hazırlamış və bunlar indi İranın məşhur görməli yerləri arasında yer alır.

Bu muzeyin yaradılması ideyası 1928-ci ildə Təbrizdəki Təbriz Tərbiət Kitabxanası zalında keçirilən sərgi ilə eyni dövrə təsadüf edir. Bu sərgidə Təbriz şəhərində aşkarlanmış bir neçə qədim sikkə nümayiş olunurdu və buna görə də Təbrizdəki mədəniyyət xadimləri bu şəhərdə tapılan tarixi əşyaların daimi nümayişi üçün bir yer yaradılmasına qərar verdilər. Bu ideyanın həyata keçirilməsi bir neçə il vaxt aldı və nəhayət, 1962-ci ildə muzeyin tikintisinə başlandı.

Azərbaycan Muzeyinin Xüsusiyyətləri və Memarlığı

Bu muzeyin binası təxminən 2400 kvadrat metr sahəyə malikdir. Muzey üç mərtəbədən ibarətdir və hər mərtəbədə 800 kvadrat metr sahəyə malik salonlar var ki, burada müxtəlif əşyalar nümayiş etdirilir.

Azərbaycan Muzeyində İslamdan əvvəlki dövrlərdən İslam dövrünə qədər müxtəlif əşyalar nümayiş etdirilmişdir. Bu əşyaların ümumi sayı 12 minə yaxındır ki, bunlardan 2300-ü İranın Milli Qeydiyyatına daxil edilmişdir.

Azərbaycan Muzeyinin Yerin Altı və Birinci Mərtəbəsi

Bu mərtəbədə İslamdan əvvəlki dövrlərə aid əşyalar nümayiş etdirilir. İsmaillabad təpəsindən tapılmış 7 min illik gil qablar və Ceyhərtdən tapılmış üzərində bitki və heyvan təsvirləri olan Serpantin daşları bu dövrə aid diqqətəlayiq əşyalardır. Bundan əlavə, üç min il əvvəlki bir qadın heykəli və miladdan əvvəlki dövrə aid qablar bu bölmədə nümayiş etdirilir.

Muzeyin ən maraqlı əşyalarından biri 1999-cu ildə (1378-ci il) Kəbüd məscidinin yaxınlığında aparılan qazıntılarda tapılan kişi və qadının cəsədləridir və bu cəsədlər eramızdan əvvəl 1000-ci ilə aiddir.

Bu bölmənin şimal divarına "Bismillah" adı verilən bir daş quraşdırılmışdır. Bu daş müasir bir İran sənətçisi tərəfindən hazırlanmış və yeni üslubda yazılmış bir həkkini ehtiva edən böyük bir sənət əsəridir.

Azərbaycan Muzeyinin Birinci Mərtəbəsi

İslamdan sonrakı dövrə aid əşyaları görmək üçün bu mərtəbəyə baş çəkmək lazımdır. Bu bölmədəki ən qədim əşyalar 9-cu əsrə aiddir və Nişapur şəhərindən tapılmışdır. Bu əşyaların üzərində ağ rəngli emal və İslam və Kufic naxışları olduğu üçün bu dövrü təmsil edən ən xarakterik xüsusiyyətlərdən biridir. Bu bölmədə həmçinin müxtəlif İran hökumətlərinin dövrlərində dövriyyəyə buraxılmış sikkələri də görmək mümkündür. Müxtəlif dövrlərə aid keramika qablar, qədim möhürlər, bir neçə qəbir daşları, insan heykəlləri və yazılı daş nümunələri burada nümayiş etdirilir. Muzeyin bu bölməsindəki ən maraqlı əşyalarından biri 11-ci əsrin sonlarına aid kodlaşdırılmış bir kiliddir. Bu 900 yaşlı kilidin istifadəsi texnologiyası çox təəccüblüdür və olduqca yenilikçidir.