Bəxtiyari musiqisi

Bəxtiyari sakinləri İranın ən nəcib və qədim tayfalarından biri və İranın ən böyük köçəri icmasıdır. Ölkənin ümumi bölgüsündə Bəxtiyari torpağı altı əyalətin hissələri Çaharmahal və Bəxtiyari, Kohkiluye və Boyər-Əhməd, İsfahan, Fars, Lorestan və Xuzistandan ibarətdir. Bu geniş diapazonda müxtəlif musiqi nümunələrini eşitmək olar ki, onların hər biri digər sahələrə yaxınlıq baxımından özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Bəxtiyari musiqisinin ifaçıları ona “Tuşmal” deyirlər. Bəxtiyari mədəniyyətinin və musiqisinin çox hissəsi Tuşmallar tərəfindən qorunub saxlanılıb və nəsildən-nəslə ötürülüb. Toşmalar buynuz, zurna və dahil çalır, bəzən də ney və kamança çalır oxuyurlar.

Bəxtiyari musiqisini dörd qrupa bölmək olar: Birinci qrup şad məclislərin musiqisi, o cümlədən müxtəlif mahnılar və təranələr. İkinci qrupa Qagiryu və Kotəl daxil olan matəm musiqisi. Qagiryu tək oxunan bir növ kədərli mahnıdır. Kotəl mərasiminin musiqisi buynuz və dahl ilə çalınan mahnıdır. Üçüncü qrup iş musiqisidir, ən məşhur mahnıları Məşke Dug, Bərzgəri, Holahehey, Sərkuhi və s. Dördüncü qrup epopeya musiqilərdir ki, Şahnamə oxuması da buna misaldır.

İki Bəxtiyari ərazisinin ümumi alətləri zurna, ney, dahl, dairə və kamançadır.