Şərəfxanə limanı və onun görməli yerləri

Şərəfxanə limanı və onun görməli yerləri

Bir zamanlar Urmiya gölü tükənməz bir möhtəşəmlik və canlılığa sahib idi və Şərəfxanə limanı hər gün çoxsaylı tacir və səyyahları qəbul edirdi.

Urmiya gölü – qədim mənbələrdə “Çiçəst” adı ilə də xatırlanır – İranın ən böyük daxili gölü hesab olunur. Bu göl XX əsrin əvvəllərindən etibarən tədricən qurumağa başlamış, nəticədə 2022-ci ildə (1401 hicri-şəmsi) onun ərazisinin 90 faizindən çoxu qurumuşdur.

Urmiya gölünün bu qədər sürətlə məhv olmasının əsas səbəbləri kimi həddən artıq bənd tikintisi, yol salınması layihələri, eləcə də yerüstü və yeraltı su ehtiyatlarından ölçüsüz istifadə göstərilir.

Son illərdə gölün bərpası məqsədilə bir sıra layihələr həyata keçirilmişdir. Bu layihələr müəyyən uğurlar qazansa da, hələlik Urmiya gölünün əvvəlki canlı və suvarma baxımından zəngin dövrlərini tam bərpa edə bilməmişdir – o dövrləri ki, göldə sərnişin və ticarət gəmiçiliyi belə fəaliyyət göstərirdi.

Urmiya gölündə gəmiçilik tarixi

Tarixi mənbələrə əsasən, Urmiya gölündə gəmiçiliyin tarixi Monqol istilasından (1219) əvvələ gedib çıxır. Bununla belə, bu barədə dəqiq yazılı məlumatlar əsasən XIX əsrə aiddir.

Tarixin müəyyən dövrlərində Urmiya gölündə gəmiçilik fəaliyyəti bəzı nüfuzlu dövlət adamlarının və hakim zümrələrin inhisarında olmuşdur. Lakin 1924-cü ildə (1303 hicri-şəmsi) İran Milli Məclisinin qərarı ilə bu fəaliyyət dövlətin səlahiyyətinə verilmişdir.

Urmiya gölündə gəmiçilik təxminən 30 il əvvələ qədər davamlı surətdə fəaliyyət göstərmiş və bu gölün ətrafında yerləşən bir neçə liman, o cümlədən Şərəfxanə limanı, ən mühüm ticarət mərkəzlərindən biri hesab olunurdu.

Hazırda gölün su səviyyəsinin azalması səbəbindən burada gəmiçilik fəaliyyəti mümkün deyil. Bununla yanaşı, ətraf liman və körpülər də fəaliyyətsiz qalmışdır. Buna baxmayaraq, həmin məkanlar hələ də öz cəlbediciliyini qoruyur və Şərəfxanə limanı kimi bölgələr ilin müxtəlif vaxtlarında çoxsaylı turistlərin diqqətini cəlb edir.

Şərəfxanə limanı – keçmişdən bu günə

Şərəfxanə limanı, Şəbüstər şəhərinin inzibati ərazisinə daxil olan və Urmiya gölünün ən böyük sahil limanı kimi tanınan bir şəhərdir. O, gölün şimal-şərq hissəsində yerləşir və Şəbüstərdən 20 km, Təbrizdən isə 90 km məsafədədir.

Mişo dağ silsiləsi limanın şimal-şərqində yerləşir. Şəbüstər və Şərəfxanə bölgələrinin coğrafi mövqeyi buranın mülayim iqlim şəraitinə səbəb olmuşdur.

Hazırda gəmiçilik fəaliyyəti dayandığı üçün şəhər əhalisinin əksəriyyəti kənd təsərrüfatı ilə məşğuldur. Burada taxıl və paxlalılar becərilir, həmçinin badam, ərik, gilas, albalı, armud, alma və gavalı bağları geniş sahələr tutur.

Bundan əlavə, şəhərdə heyvandarlıq da inkişaf etmişdir. Təbriz–Culfa dəmir yolu xətti, yük və sərnişin daşınmasında mühüm rol oynayaraq, Şərəfxanədən keçir. Bu amil keçmişdə limanın iqtisadi əhəmiyyətini artırmış və burada mal anbarları, karvansaraylar və istirahət məkanlarının yaranmasına səbəb olmuşdur.

Urmiya gölü indi quru vəziyyətdə olsa da, keçmiş liman infrastrukturu hələ də mövcuddur və turistlərin sevimli məkanlarından biridir.

Xüsusilə yağışlı mövsümlərdə, gölün su səviyyəsi bir qədər qalxdıqda, turistlər təbii mənzərələrin və təmiz havanın ləzzətini çıxarmaq üçün bura üz tuturlar.

Bəzi insanların fikrincə, gölün bu hissəsindəki palçıq və duzlu suyun müalicəvi xüsusiyyətləri vardır və Şərəfxanə limanı palçıq və su terapiyası üçün ən əlverişli yerlərdən biri hesab olunur.

Tal körpüsü və Şərəfxanənin görməli yerləri

Urmiya gölündəki su səviyyəsinin azalmasına baxmayaraq, Tal körpüsü (iskeləsi) hələ də Şərəfxanə limanının tarixi abidələrindən biri kimi tanınır.

Bu körpü XIX əsrin sonları – XX əsrin əvvəllərində inşa edilmiş və göldə fəaliyyət göstərən gəmilərin təmiri və saxlanması üçün istifadə olunmuşdur.

Körpünün konstruksiyası 40 santimetr diametrli və 13 metr hündürlüyündə 24 daş sütundan ibarətdir. Körpünün uzunluğu 20 metr, eni isə 12 metrdir.

Körpü ətrafında bir neçə köhnə gəmi və liman obyektlərinin qalıqları da mövcuddur ki, bunlar ziyarətçilər üçün maraqlı mənzərə yaradır.

Həmçinin inzibati binaların və anbarların qalıqları da iskelənin yaxınlığında görünməkdədir.

Tal körpüsü 2008-ci ildə (1386 hicri-şəmsi) İranın milli tarixi abidələri siyahısına daxil edilmişdir.