Şirazın Quran qapısı, qədim şəhərin yeganə köhnə qapısı

Şirazın Quran qapısı, qədim şəhərin yeganə köhnə qapısı

Əvvəllər Şiraz şəhərinə gedib-gələn yol olan altı qapıdan bu gün yalnız Quran qapısı qalıb.

Keçmişdə şəhərlərin hər birinin şəhərə keçidin həyata keçirildiyi qapıları var idi. Bəzən onlar şəhərin ətrafında qalalar tikir, şəhəri quldurlardan və bədxahlardan qorumaq üçün mühafizə qüllələrindən istifadə edirdilər. Şirazın da keçmişdə altı qapısı olub ki, onlardan bu gün ancaq Quran qapısı qalıb. Quran qapısı Allah Əkbər adlı dərədə və Çəhlməqam və Baba Kouhi adlı iki dağ arasında yerləşir. Bu gün Şirazın Quran Qapısı müasir şəhər həyatına öyrəşmiş turistlər üçün heyrətamizdir, köhnə rəvayətlərə görə, keçmişdə insanlar Quran qapısından Şiraza daxil olanda onun gözəlliyi və gözəlliyi ilə heyran qalırdılar. "Allah Əkbər" deyə qışqırdı. Buna görə də Quran qapısının yerləşdiyi təpəyə “Allah Əkbər” deyirlər.

Şirazın Quran qapısının tarixi və coğrafiyası

Keçmişdə Şirazın altı qapısı var idi: Quran qapısı, İsfahan qapısı, Sədi qapısı, Kəsabxanə qapısı, Kazrun qapısı və Şah Dai Eli Allah qapısı. Bu altı qapıdan yalnız Quran qapısı dayanıb, digər qapılar isə dağıdılıb. Quran qapısı Şirazın Morvdəşt yoluna doğru şimal çıxışında yerləşir.

Quran qapısının yaradılması və bərpası

Bu darvaza eramızın 950-ci ildə, Dilamianın hakimiyyəti dövründə qoyulmuşdur. Bu qapını yaradan Azad Doula Dilami idi. Kərimxan Zənd bir neçə əsr ərzində bu darvazaya vurduğu çoxlu zədələrdən sonra 18-ci əsrin sonlarında onu bərpa etdi və səyahət edənlərin Quranların altından keçib səyahət etmələri üçün qapının üstündəki otaqlara iki cild Quranın qoyulmasını əmr etdi. . Kərim xanın bu əmri iranlıların köhnə adətinə əsaslanaraq verilmişdir: İranlılar inanırdılar ki, kimsə səfərinin əvvəlində Quranın altından keçərsə, onun səfəri təhlükəsiz olar.

Quranın darvazasının üstündə qoyulmuş iki cildlik “Mənim on yeddim” adlanırdı. Bu ada səbəb bu Quranların ağır çəkisi idi. Mənim on yeddinci Quranım bu gün Şirazın Pars muzeyində saxlanılır.

Gecə Quran qapısının gözəl mənzərəsi, Şirazda Quran qapısının yeni binası

19-cu əsrin ortalarına qədər Quran qapısı zəlzələlər nəticəsində bir neçə dəfə xarab olub. Nəhayət 1936-cı ildə Kərim xanın tikdirdiyi darvaza dağıdıldı. Bəziləri hesab edir ki, Şiraz bələdiyyəsinin səriştəsizliyi ucbatından bəziləri bu binanı dinamit partlaması ilə dağıdıb. Bəziləri də hesab edir ki, Şiraz darvazasının qeyri-bərabər olması və avtomobillərin keçməsində problem yarandığı üçün Şiraz bələdiyyəsi dinamitdən istifadə edərək binanı dağıdıb.

Şirazlılar Quran qapısının dağıdılmasından narazı idilər, ona görə də miladi 1949-cu ildə. Darvazanı Hüseyn İqar adlı iş adamı canlandırıb. Yeni darvaza daha böyük idi və iti tağlı deşikləri vardı. Darvazanın memarlığı elə idi ki, maşınlar, xüsusən də iri yük maşınları oradan keçə bilirdi. Əsas girişlə yanaşı, hər iki tərəfdən iki kiçik giriş də yaradılmış və Quranın yerləşdirilməsi üçün darvazanın üstündə torlu pəncərələri olan iki düzbucaqlı otaq tikilmişdir. Bu iki otaq kafellə bəzədilib. Binanın qərb girişində yerləşən pilləkən bu düzbucaqlı otaqlara aparır. Şərq girişində binanın inşaatçısı Hüseyn İqarın məzarı həyat yoldaşı ilə birlikdə yerləşir.

Şirazda bu gün mövcud olan Quran qapısının tikintisində daş və sementdən istifadə edilib, lakin onun fasadında ənənəvi dizaynlarla işlənib. Bu binanın şimal və cənub kirəmitləri çox gözəl və balanslıdır. Darvazanın hər tərəfində Quran ayələri və heykəltəraşlıq yazıları var.

Şiraz Quran qapısı Xacovi Kermani türbəsinin qonşuluğunda yerləşir və Şirazlıların əyləncə məkanlarından biri hesab olunur.

Şiraz Quran Qapısı Milli Qeydiyyatı

Bu bina miladi miladi 1996-cı ildə (hicri-1375) İranın milli əsərləri siyahısında qeydə alınmışdır.