Bəhnam Evi, Gözoxşayan Fasadı Olan Tarixi Bir Ev

Bəhnam Evi, Gözoxşayan Fasadı Olan Tarixi Bir Ev

Bəhnam Evi Təbrizin mərkəzində yerləşən və daxili rəsmləri və xarici fasadı sayəsində çox gözoxşayan olan tarixi evlərdən biridir. Təbrizin Məqsudiyyə Məhəlləsi bu şəhərin qədim məhəllələrindən biri hesab olunur ki, orada çoxlu köhnə evlər və tarixi abidələr mövcuddur. Bu evlərdən biri "Bəhnam Evi" kimi məşhurdur. Bu ev "Bəhnam Gəncəyi" adlı bir şəxsə aid olub və buna görə də Bəhnam Evi kimi tanınır. Təbriz Məqsudiyyə Məhəlləsi Bu tarixi məhəllə Ağqoyunlular hakimiyyəti dövründə salınmışdır. Məhəllənin adı Ağqoyunlu Sultanı Uzun Həsənin oğlu **"Məqsud bəy"**in adından götürülmüşdür. Əbül-Nəsr Uzun Həsən Ağqoyunlu (Uzun Həsən sözü "uzun Həsən" deməkdir) Ağqoyunlu sülaləsinin qüdrətli sultanlarından biri idi, lakin bu imperiya uzun müddət yaşamamışdır. Uzun Həsən öz səltənətinə 1453-cü ildə (832-ci il Şəmsi) İraqın Diyarbəkir şəhərini mərkəz seçərək başlamış və 1471-ci ildə (850-ci il Şəmsi) Təbrizi öz paytaxtı elan etmişdir. O, 6 Yanvar 1478-ci ildə (16 Dey 856-cı il Şəmsi) vəfat etmişdir. Məqsudiyyə Məhəlləsi Ağqoyunlular hakimiyyəti dövründə Təbrizin paytaxtlığı zamanı tikilmişdir. Bəhnam Evindən əlavə, Gəncəyizadə Evi, Səlmasi Evi, Ustad Şəhriyar Evi, Qədəki Evi, Heydərzaədə Evi və Nikdil Evi də bu məhəllədə yerləşir. Məqsudiyyə Məhəlləsi indiki Təbriz şəhərinin mərkəzində yerləşir və oradakı tarixi abidələrin çoxluğu eyni vaxtda bir neçə əsəri ziyarət etmək imkanı verir. Bəhnam Evinin Tarixçəsi Görünür, bu evin ilkin binası Zəndlər dövrünün sonlarında və erkən Qacarlar dövründə (XVIII əsrin sonları) formalaşmışdır, lakin əsas məsələ budur ki, ev Nəsrəddin Şah dövründə (XIX əsrin ikinci yarısı) bərpa edilmiş və bu gün görünən bina yaranmışdır. Müxtəlif rəsmləri əhatə edən binanın bəzəkləri də bu dövrə aiddir. Bu ev yaxınlığında yerləşən dörd digər tarixi evlə birlikdə Təbriz İncəsənət Universitetinin bir hissəsi kimi istifadə olunur. Bəhnam Evinin Xüsusiyyətləri və Memarlığı Bəhnam Evi təxminən 900 kvadratmetr sahədə tikilmişdir. Bu evin ümumi dizaynı, digər köhnə İran evləri kimi, "əndəruni" (daxili) və "biruni" (xarici) olmaqla iki hissədən ibarətdir. Binanın dizaynında sakinlərin soyuq fəsillərdə yaşaması üçün bir hissə və isti fəsillərdə yaşaması üçün bir hissə nəzərdə tutulmuşdur. Təbrizdə soyuq fəsillər daha uzun sürdüyü üçün binanın qışlaq hissəsi daha genişdir. Binanın nəhəng kərpic işləri olan fasadı hər bir tamaşaçını heyran edir. Bu fasad gəc bəzəkləri və kərpic naxışları ilə qapı və pəncərələrin aranjımanı ilə uyğunlaşdırılmış və çox gözoxşayandır. Evin girişi bir dəhliz (həşti) ilə bağçalı həyətə açılır. Binanın rəngli şüşəli pəncərələri həyətdən görünən gözəl mənzərələrdən biridir. Bu pəncərələr şimala və cənuba açılır. Yay iqamətgahının cənub hissəsində, hündürlüyü yay iqamətgahının hündürlüyü ilə eyni olan sütunlu hündür eyvan tikilmişdir. Bu iqamətgahın hər iki tərəfində də otaqlar görünür. Evin daxili mühitinin bəzədilməsi üçün miniatür rəssamlığından istifadə edilməsi onun diqqətəlayiq xüsusiyyətlərindən biridir. Son zamanlarda Bəhnam Evinin bərpası üçün aparılan işlər zamanı bir neçə freska İran miniatür rəsmi aşkar edilmişdir. Bu cür miniatür rəssamlığı daha çox İntibah dövründə istifadə olunurdu və adətən bir-biri ilə əlaqəli bir neçə rəsm daxil idi. Belə bir rəsmin mövcudluğu Bəhnam Evinin sahiblərinin və dizaynerlərinin Avropa evlərinin dizaynında adət olunan bəzəklərə xüsusi diqqət yetirdiyini göstərir. Yay iqamətgahının divarlarında və tavanında gözəl rəsmlər görünür. Cənub hissədə isə gəc başlıqlı sütunları olan yay terrası yerləşir. Yay iqamətgahının altında günbəz şəkilli tavanı olan bir hovuzxana yerləşir. Zirzəmi əhəmiyyətli bir sahə ilə tikilmişdir və orada memarlıq nisbətlərinə riayət edilməsi, tağlar və günbəzlərdən istifadə edilməsi diqqətəlayiqdir. Evin əndəruni hissəsi onun ən şimal hissəsində yerləşir. Əndəruninin şərq və qərb hissələrində daxili həyətə baxan otaqlar mövcuddur. Günəş işığının buraya daha çox düşməsi səbəbindən bu hissə sakinlərin soyuq fəsillərdə yaşaması üçün istifadə olunurdu. Bəhnam Evinin Milli Qeydiyyatı Bəhnam Evi 1997-ci ildə (1376-cı il Şəmsi) İranın Milli Abidələr Siyahısına daxil edilmişdir.