Məlikan Qızlar Körpüsü, Şəhərin Həyati Çayı Üzərində Möhkəm və Gözəl Körpü

Məlikan Qızlar Körpüsü, Şəhərin Həyati Çayı Üzərində Möhkəm və Gözəl Körpü

Yerli dildə "Qızlar Körpüsü" adlanan Məlikan Qızlar Körpüsü 500 ildən sonra da hələ möhkəm durur və kəndlilərin keçid yeri olaraq qalır.

Məlikan şəhristanı bol üzüm bağları ilə məşhurdur. Bu şəhristan Şərqi Azərbaycan vilayətinin cənub-qərbində yerləşir və Təbriz şəhərinə 144 km məsafədədir. Yerli dildə "Qızlar Körpüsü" adlanan Məlikan Qızlar Körpüsü bu şəhərin ən mühüm tarixi abidələrindən biridir ki, bəzi mütəxəssislərin fikrincə, ilkin binasının yaşı təxminən 500 ilə çatır.

Tarixçilər hesab edirlər ki, bugünkü Məlikan Aropatqan bölgəsinin ən böyük şəhərinin və paytaxtının qalıqlarıdır. Bu şəhər Sasanilər dövründə (224-651-ci illər Miladi) bu sülalənin sərvətinin saxlandığı mərkəz olmuşdur. Beləliklə, "sultan" və "padşah" mənasını verən "məlik" sözü ilə eyni kökdən olan "Malıkan" adının bu bölgəyə verilməsi şəhərin həmin dövrdəki bu mühüm mövqeyinə işarə edir.

Məlikan Qızlar Körpüsü Harada Yerləşir?

Əkinçilik Məlikan sakinlərinin əsas peşəsidir və üzüm onun ən mühüm kənd təsərrüfatı məhsuludur. Bu məhsulun əhəmiyyəti o qədər böyükdür ki, Malıkanda mövcud olan sənayelər də onun emalı ətrafında formalaşmışdır.

Üzümçülük çoxlu suya ehtiyac duyduğu üçün bu şəhristanın sakinləri kənd təsərrüfatı üçün lazım olan suyu Mərdəq (Mərdəqçay) və Leylan (Leylançay) çaylarından təmin edirlər. Məlikan Qızlar Körpüsü Mərdəq çayı üzərində tikilmişdir. "Mərdiçay" və "Murduçay" da adlanan bu çayın uzunluğu təxminən 100 km-dir, Səhənd dağının cənub yamaclarından mənbəyini götürür və Marağa ilə Malıkanın üzərindən keçdikdən sonra Zərrinəçaya axır. Mərdəq çayının suyu nəticədə Urmiya gölünə tökülür. 107 milyon kubmetr su həcminə malik olan Mərdəq bölgənin bol sulu çaylarından biri hesab olunur. Bu çayın yatağı üçüncü geoloji dövrdən qalmışdır və buna görə də geologiyada və fosillərin öyrənilməsində mühüm yerə malikdir.

Məlikan Qızlar Körpüsünün yerləşdiyi yer "Qalacıq" və "Qulukəndi" kəndləri arasındadır.

Məlikan Qızlar Körpüsünün Tarixçəsi və Xüsusiyyətləri

Körpünün tikilmə tarixi 1544-cü ilə (Hicri 951-ci il) qayıdır. Məlikan Qızlar Körpüsü tikildikdən sonra dörd dəfə təmir edilmişdir ki, bunlardan sonuncusu 2016-cı ilə (1395-ci il Şəmsi) təsadüf edir. Bu təmir işləri nəzərə alınaraq, körpünün indiki quruluşunun yaşı Səfəvilər (XVI əsr Miladi) və Qacarlar (XIX əsr Miladi) dövrlərinə aid edilə bilər.

Körpüdə aparılan təmir işləri onu hələ də yerli əhalinin gediş-gəlişi üçün yararlı saxlamışdır və Şeyxbaba, Şivanşahlı, Çallı və Leylidağ kəndlərinin sakinləri bu körpüdən ən çox istifadə edənlərdir. Körpünün möhkəmliyi o dərəcədədir ki, onun üzərindən avtomobillərin hərəkəti mümkündür.

Məlikan Qızlar Körpüsünün günbəz şəklində tikilmiş beş aşırımı vardır. Bu beş aşırımdan üçü suyun axması, ikisi isə suyun əkin sahələrinə yönləndirilməsi üçün istifadə olunur. Bu körpünün əsas tikinti materialları kərpic və daşdır. Maraqlı və unikal tağların və tağçaların mövcudluğu Məlikan Qızlar Körpüsünün quruluşunu oxşar körpülərdən fərqləndirmişdir.

Bu körpünün uzunluğu 49 metr, eni 5,5 metr və hündürlüyü altı metrdir, onun quruluşunun üst səthinin sahəsi isə 257 kvadratmetrə çatır.

Məlikan Qızlar Körpüsünün Adının Mənşəyi

Qədim İranda "Anahita" su və yağış ilahəsi hesab olunurdu. Buna görə də, bütün İranda "Qız" adı verilmiş bir çox qədim yerlər mövcuddur. Mütəxəssislərin fikrincə, Məlikan Qızlar Körpüsünün adının mənşəyi də məhz bu qədim inanca qayıdır.

Məlikan Qızlar Körpüsünə Səfər

Qışda Malıkanın hava temperaturu mənfi 8 dərəcə Selsiyə çatır, buna görə də bölgənin təbiəti və iqlimi səbəbindən ora səfəri ilin isti və mülayim fəsillərinə təxirə salmaq daha yaxşıdır. Bu baxımdan, yazın ortalarından payızın ortalarına qədər Məlikan Qızlar Körpüsünü ziyarət etmək üçün ən yaxşı vaxtdır. Əgər səfərinizi ayın ikinci yarısına saxlasanız, Malıkanın üzüm məhsullarından da yararlana bilərsiniz!

Məlikan Qızlar Körpüsünün Milli Qeydiyyatı

Bu körpü 17 mart 2008-ci ildə (27 İsfənd 1386-cı il Şəmsi) İranın Milli Abidələr Siyahısına daxil edilmişdir.