Oştabin Kəndi, Tarixi və Təbii Gözəlliklərin Sərgisi

Oştabin Kəndi, Tarixi və Təbii Gözəlliklərin Sərgisi

Oştabin (və ya Eştabin) kəndində çoxlu təbii və tarixi görməli yerlər var, elə ki, onu turistlər üçün ən yaxşı istiqamətlərdən biri hesab etmək olar.

Bir neçə əsr əvvəl, böyük şəhərlər bu gün gördüyümüz şəkildə formalaşmadığı zaman, yer kürəsi əhalisinin əksəriyyəti kəndlərdə yaşayırdı. Əlaqələr və yollar çox inkişaf etmədiyi üçün bu kəndlər mümkün olan ən çox ehtiyacı öz daxillərində təmin etmək imkanını yaratmalı idilər. Buna görə də, kəndlər adətən özünəməxsus mədəniyyət qazanır və sakinlərin həyat tərzində bir-biri ilə fərqlər yaranırdı. Bu gün şəhərləşmə və əlaqələrin genişlənməsi ilə kəndlərin xüsusi xüsusiyyətləri böyük ölçüdə itmişdir, lakin hələ də keçmiş həyat tərzini qoruyub saxlayan kəndlər var. Bu kəndlər nəinki tarixi, həm də mədəni cəhətdən çox vacibdir.

İranda belə kəndlər müxtəlif bölgələrdə mövcuddur və ölkənin cəlbedici görməli yerlərindən sayılır. İranın şimal-qərbində coğrafi şərait, kənd həyatının inkişafı üçün zəruri olan kənd təsərrüfatını və heyvandarlığı asanlaşdırmışdır. Buna görə də, ölkənin bu hissəsindəki kəndlər öz bakirəliyini və orijinallığını qoruyub saxlamışdır, lakin onların arasında bəzi kəndləri, məsələn, Oştabin və ya Uştabin kəndini nümunə göstərmək olar.

Oştabin Kəndinin Xüsusiyyətləri

Oştabin kəndi dağlıq ərazidə yerləşdiyinə görə pilləkənli quruluşa malikdir, elə ki, hər evin həyəti, altındakı evin damıdır. Bu kəndin salınması Səfəvilər dövrünə (XVI əsr) aid edilir. Oştabinin coğrafi şəraiti onu Azərbaycanın ən bakirə kəndlərindən birinə çevirmişdir. Kəndin ətrafı tamamilə meşə və otlaqlarla örtülüdür. Kəndin iqlimi qışda soyuqdur və ilin uzun bir dövründə qar ilə örtülür.

Kənd sakinləri öz kənd təsərrüfatı məhsullarından istifadə edərək, təbii şirə, turşana (lavəşək) və qurudulmuş əncir kimi məhsullar hazırlayırlar. "Miyənbür" adlı bir şirniyyat da kəndin yerli yeməyi kimi tanınır ki, onun bişirilməsi daha çox Şəbi-Yəlda gecəsi və ya Novruza yaxın günlərdə həyata keçirilir. Qədim zamanlardan kənddə ipək istehsalı da yayılmışdır.

Oştabin Kəndinin Adlandırılması

Kənd "Həras", "Siyavuşan" və "Cəfərabad" adlı üç yaşayış məntəqəsindən ibarətdir. Bəzi mütəxəssislərin fikrincə, kəndin adı buna əsasən, Türk dilində "üç" mənasını verən "Uş" və Tati dilində "tayfa" mənasını verən "Təbin" sözlərindən götürülmüşdür. Kəndin yaxınlığında "Kiyaməki", "Düstəşa" və "Qazan Dağı" adlı üç dağın yerləşməsini nəzərə alaraq, digərləri kəndin adını "Uş" və "Biyin" ( "arasında" və "orta" mənasını verən) sözlərinin birləşməsindən yarandığını düşünürlər.

Tati dialekti Oştabin kəndi əhalisi arasında yayğındır və bu, kəndin qədim tarixə malik olduğunu göstərir. Oştabində çoxsaylı abidələr, o cümlədən qədim qəbiristanlıq və Səlas xətti ilə yazılmış kitabələr (Şah Təhmasib və Şah Abbas Səfəvilər dövrünə / XVI əsrə aiddir) mövcuddur. Xoca Məlik Kədxudanın məqbərəsində quraşdırılmış bu kitabələrdən birində Hicri Qəməri 843-cü il (1439-cu il Miladi) tarixi görünür. Başqa bir kitabə isə Xoca Əhmədin məqbərəsinə aiddir və üzərində Hicri Qəməri 976-cı il (1568-ci il Şəmsi) tarixi həkk olunmuşdur. Oştabin qəbiristanlığındakı bəzi daş yazıların tarixi isə 800 il əvvələ gedib çıxır. Maraqlı bir məqam, kənddə Məşhədi Məhəmməd Əli adlı bir şəxsin Hicri Qəməri 1231-ci ildə (1815-ci il Miladi) yazdığı tarixi bir kitabın saxlanılmasıdır.

Oştabin Kəndinin Memarlığı

Kəndin pilləkənli quruluşu evlərin bir-biri ilə dar küçələr və çoxlu pilləkənlər vasitəsilə əlaqələndirilməsinə səbəb olmuşdur. Oştabində Qacarlar dövrünün (XIX əsr) memarlığının təsirinin göründüyü qədim evlər mövcuddur. Evlərin daxili və xarici görünüşü sakinlərin dolanışıq səviyyəsini əks etdirir. Bu evlər sahiblərinin həyat şəraitinə uyğun olaraq qonaq otağı, mətbəx, yataq otağı, anbar, mal-qara saxlanılan yer və bəzən də ipəksarıma emalatxanalarına malikdir. Kənd evləri istiliyi daha çox saxlamaq məqsədilə şərq-qərb istiqamətində tikilmişdir.

Kəndin pilləkənli quruluşunun digər bir xüsusiyyəti hər evdə balkonun olmasıdır. Bu balkonlar kənd sakinləri tərəfindən "Artırma" adlandırılır. Artırma yayda günəş şüalarının evin içinə həddindən artıq düşməsinin qarşısını alır və evlər üçün sərin və yelçəkən bir məkan yaradır.

Kənd evlərində mövcud olan digər bir sahə "Bənəgah" və ya **"Bənağah"**dır. Bu hissə sonundakı işıqlandırma yeri istisna olmaqla, heç bir pəncərəsi olmayan bir yerdir. Bu sahə adətən iki mərtəbə hündürlüyündədir və orada çörək bişirmək üçün təndir quraşdırılmışdır. Bu otaqların tavanı taxta və adətən piramida şəklindədir və dörd taxta sütun onun ağırlığını daşıyır.

Oştabin Kəndi Harada Yerləşir?

Bu görməli və tarixi kənd Cülfa rayonunun Siyəhrud bəxşinin Nöcəmehər dehestanlığında və Araz çayının sahilində yerləşir. Bu çay İranın Ermənistan və Azərbaycan Respublikası ilə sərhədini təşkil edir və bölgənin bol sulu və coşqun çaylarından biri hesab olunur. Kəndin şərqində isə Həras çayı axır. Bu kənddən yeddi kilometr aralıdan Siyəhrud-Xudafərin sərhəd yolu keçir və buna görə də, ona bu yolla asanlıqla çatmaq mümkündür.

Oştabin Kəndinin Milli Qeydiyyatı

Oştabin kəndi 2000-ci ildə (1379-cu il Şəmsi) İranın milli abidələri siyahısına daxil edilmişdir.