Zaviyə İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağı və Onun Qədim Çinar Ağacları

Zaviyə İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağı və Onun Qədim Çinar Ağacları

Zaviyə İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağında olmaq, bənzərsiz bir mənəviyyat təcrübəsi bəxş edir.

Culfa tarixi abidələrə malik olmaq baxımından Şərqi Azərbaycan əyalətinin ən mühüm şəhristanlarından biridir. İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağı bu şəhristanın görməli binalarından hesab olunur ki, Zaviyə Kəndində, uca bir təpənin üzərində yerləşir, elə ki, uzaqdan yaxşı görünür.

İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağının Xüsusiyyətləri və Memarlığı

İmamzadə Seyid İsmayılın türbəsi təxminən 500 kvadratmetr sahəyə malik bir həyətin ortasında yerləşir. İmamzadə binasının ölçüləri 20.6 x 16.6 metrdir və ümumi planı düzbucaqlı formadadır. Günbəz zalı, məscid və zəvvar evi bu ocağın əsas köməkçi hissələridir. Bu türbənin şərq hissəsində biri ocağın anbarına açılan üç girişi var.

Binanın günbəz zalı dördbucaqlı tağ şəklində tikilmişdir. Bu forma adətən İslam binalarında binanın möhkəmliyi və günbəzin ağırlığını daha yaxşı daşıması üçün tətbiq olunurdu. Günbəzin daxili görünüşü gəc ilə suvanmışdır və daxili işıqlandırma günbəzin aşağı hissəsində quraşdırılmış dörd kiçik pəncərədən təmin edilir.

Türbənin Qəbri və Zərihi

İmamzadə Seyid İsmayılın qəbri üzərində şüşə və alüminiumdan hazırlanmış bir zireh qoyulmuşdur. Əvvəllər bu məzarın üzərində taxta zərih var idi ki, bu gün yeni zərihin içərisində yerləşdirilmişdir. Taxta zərihin üzərində zərihin banisini və ustasını tanıdan yazılar həkk olunmuşdur. Bundan əlavə, zərihin tikilmə tarixi də görünür: Hicri 1233-cü il Şəvval ayının iyirmi biri (Miladi 24 Avqust 1818-ci il və ya Şəmsi 2 Şəhrivər 1197-ci il).

İmamzadə Seyid İsmayılın məzarı üzərindəki boz rəngli məzar daşı iki zərihin arasından seçilir. Bu məzar daşının üzərində heç bir yazı yoxdur və adət olunan məzar daşlarından fərqli olaraq, məzar sahibinin haqqında məlumat həkk olunmamışdır.

İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağının Xarici Görünüşü

Bu ocağın xarici hissəsi yenidir. Xarici divarların suvanmış daşları (izarə) bir metr yarım hündürlükdə ağ mərmər daşdandır. Bu ocağın cənub hissəsində iki böyük minarə və şimal hissəsində iki kiçik minarə var. Minarələr Quran ayələri ilə bəzədilmiş firuzəyi kaşılarla işlənmişdir. Minarələrin üstündəki metal başlıqlar uzaqdan görünür.

Bu türbə sərt yamaclı bir ətəkdə yerləşir, buna görə də son illərdə şimal və qərb hissələri daş və sement məhlulu ilə möhkəmləndirilmiş və daha çox qorunma üçün orada dəmir məhəccərlər quraşdırılmışdır. Ocağın həyətində hər birinin yaşı 400 ildən çox olan iki qalın çinar ağacı görünür. Diametri üç metr yarımdan çox olan bu çinar ağaclarını qorumaq üçün onların ətrafında hasarlar tikilmişdir.

İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağının Məscidi

Məscid zərihin qərb hissəsində yerləşir. Məscidin işıqlandırılmasını təmin etmək üçün qərb hissəsində dörd, cənub hissəsində üç və şimal hissəsində iki pəncərə tikilmişdir.

İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağının Tarixçəsi

İmamzadənin bugünkü binasının yaşı çox deyil və tikintisi təxminən iki onillik əvvələ qayıdır, lakin onun ilkin binası daha qədimdir və xıştdan tikilmişdir. Ocağın taxta zirehində görünən tarixə əsasən, ilkin bina böyük ehtimalla XIX əsrdən əvvələ aiddir.

Tarixi kitablarda İmamzadə Seyid İsmayıl haqqında dəqiq məlumat olmamasına baxmayaraq, yerli sakinlər onu şiələrin yeddinci imamı olan İmam Kazımın nəslindən hesab edirlər. Bu İmamzadə qədim zamanlardan bəri yerli xalqın hörmətini qazanmışdır və bir neçə torpaq sahəsi və bir neçə saatlıq kənd təsərrüfatı suyunun bu ocağa vəqf edilməsi bu hörmətdən xəbər verir. Hal-hazırda da insanlar həftənin son günlərində və ya dini münasibətlərdə bu ocaqda iştirak edirlər.

İmamzadə Seyid İsmayıl Ocağının Milli Qeydiyyatı

Bu abidə 2008-ci ildə (1387-ci il Şəmsi) İranın milli abidələri siyahısına daxil edilmişdir. Bundan əlavə, bu ocağın həyətində yerləşən iki qədim çinar ağacı da 2012-ci ildə (1390-cı il Şəmsi) İranın milli təbii abidələri siyahısına qeydə alınmışdır.