Yəzdanın Eşkaft mağarası, möhkəm dağın qoynunda zərdüştilərin müqəddəs atəşinin saxlandığı yer

Yəzdanın Eşkaft mağarası, möhkəm dağın qoynunda zərdüştilərin müqəddəs atəşinin saxlandığı yer

Yəzdandakı Eşkaft mağarası uzun illər zərdüştilərin müqəddəs odunun saxlandığı yer kimi istifadə olunub və bu baxımdan bu dinin ardıcıllarının nəzərində böyük müqəddəslik tutur.

Ərdəkan şəhərindən 70 kilometr, Ağdadan isə 45 kilometr aralıda Yəzdan Eşkaft mağarası adlanan mağara var. Bu mağara təbii cazibə olmaqla yanaşı, vaxtilə müqəddəs odun saxlandığı İran zərdüştiləri üçün müqəddəs yerdir.

Yəzdan Eşkaft mağarasının zərdüştilər üçün əhəmiyyəti

İslamın İrana gəlişindən əvvəl çoxlu sayda insan zərdüştiliyə inanırdı. Bu din dünyanın ən qədim dinlərindən biridir və dünyanın xeyirlə şər arasında döyüş meydanı olduğuna və son nəticədə xeyirin şər üzərində qələbə çalacağına inanır. Zərdüştilər od məbədlərinə toplaşır və odun qarşısında dayanaraq Ahura Mazdanı tərifləyirlər.

Zərdüştilərin müqəddəs bir odu var ki, onlar heç vaxt sönməyə icazə vermirlər. Hazırda onların müqəddəs odu Yəzddəki Varharam atəş məbədində xüsusi yerdə saxlanılır. Bu yanğın 2500 ildir yanır və bu gün də qorunur.

Eramızın 7-ci əsrində İslamın İrana gəlişi zamanı zərdüştilər bu odu qorumaq üçün Yəzdan mağarasına apardılar. O zaman bu yanğın Yəzddəki Venera Atəş məbədində yerləşmiş, daha sonra Ərdəkandakı Türkabada çatmış və oradan Yəzdandakı Eşkaft mağarasına köçürülmüşdür. Yəzdan Eşkaft mağarasının seçilməsi onun çətin yolu, müqəddəs odu müxtəlif insanların zərərindən qorumaq üçün idi. Ashkeft Mağarası, Yəzdan 1946-cı ilə qədər. O, müqəddəs atəşə ev sahibliyi etdi və nəticədə Verheramın atəş məbədinə köçürüldü. Bu müddət ərzində İranın müxtəlif yerlərindən və Hindistan kimi ölkələrdən olan zərdüştilər yanğını ziyarət etmək üçün Yəzdanın Eşkaft mağarasına gedir, bəzən orada gecələyirdilər. Bu mağaranın müqəddəs atəşə ev sahibliyi etməsi ona zərdüştilərin nəzərində müqəddəslik qazandırmışdır. Bu mağaranın adlandırılması da onun zərdüşti inanclarında mühüm yerindən qaynaqlanır.

Yəzdandakı Eşkaft mağarasının içi

Mağara silindrinin diametri girişindən sonuna qədər dəyişir. Mağaranın girişində onun diametri 60 metrə çatır və sonunda tədricən 45 metrə qədər azalır. Geoloqlar bu mağaranın yaranmasını erkən dördüncü dövrə (təxminən iki milyon yarım il əvvəl) aid edirlər. Mağaranın ortasında üç stalagmit görmək olar. Bir stalagmit mağaranın döşəməsindən qalxan bir mineral sütunudur. Bu fenomen tavandan mineral damcılamasından qaynaqlanır. Stalaqmitlərdən birinin hündürlüyü 3,80 metrə çatır. Digər iki stalaqmitin hündürlüyü 1,2 və 0,4 metrdir.

Mağarada qalıqların olması onun əvvəllər iqamətgah və malikanə kimi istifadə edildiyini göstərir. Əslində bu əsərlər zərdüştilərin mağaradan od məbədi kimi istifadəsinə aiddir. Mağaranın içi çox genişdir və min nəfərə qədər insanı qəbul edə bilir. Bu səbəbdən də müxtəlif zərdüştilik mərasimlərinin icrası üçün münasib yer hesab olunurdu. Zərdüştilər müqəddəs odun heç vaxt sönməməsi lazım olduğuna inandıqları üçün mağarada hava axınının yanğını söndürməməsi üçün tikililər yaradılmışdır. Mağaranın döşəməsində görünən bol kül, əsrlər boyu odun yanmamasının nəticəsidir. Bu mağaranın ətrafında arum, yovşan, dağ badam kolları kimi bitkilər bitir.

Eşkaft Mağarasına daxil olmağın yolları hansılardır?

Yəzdandakı Eşkaft mağarası həm Aqda, həm də Naduşandan gedə bilən Haftar adlı kəndin yaxınlığında yerləşir. Mağaraya gedən yol Ndoushendən daha düzdür. Bu şəhərdən Həftərə doğru istiqamət götürün və kəndi üç kilometr keçdikdən sonra sağ tərəfdəki yan yola çıxın. Bu yolda düz səkkiz kilometr davam edin və yan yollara çıxmayın. Yol torpaqdır, lakin çox kobud deyil.

Kənd anbarına çatdıqdan sonra yolun qalan hissəsini piyada getməli olacaqsınız. Bu qələmin yanında su anbarı da görünür. Bu yerdən təxminən iki saatlıq gəzintidən sonra tədricən Eşkaft mağarasını görə bilərsiniz.

Bölgənin dağlıq teksturasına baxmayaraq, yandırıcı istidən qaçmaq üçün Eşkaft mağarasını ziyarət etmək üçün payız və qışı seçmək daha yaxşıdır və ya isti günlərdə buranı ziyarət etmək istəyirsinizsə, günün ilk saatlarında gəzintiyə çıxın.

Yazdan Eşkaft mağarasının milli əsər kimi qeydiyyatı

Yəzdanın Eşkaft mağarası özünəməxsus gözəlliyinə və heyrətamiz tarixinə görə 2019-cu ildə (1398-ci günəş ili) İranın milli abidələri siyahısında qeydə alınıb.