Sənəndəcdə Qeşlaq körpüsü, sakit çay üzərində dəyərli əsər
Kürdüstan əyaləti İranın dağlıq əyalətlərindən biridir və oradan çoxlu çaylar axır. Sənəndəc yaxınlığından keçən bu çaylardan biri də Qeşlaq çayıdır. Qaşlaq körpüsü kimi tanınan bu çayın üzərində körpü salınır. Sənəndəcdən beş kilometr aralıda olan bu körpü həm də “Şeyx körpüsü” adlanır və memarlıq baxımından “İsfahanın otuz üç körpüsü”nə bənzəyir. Bu körpünün başqa bir adı “Qılıçyan körpüsü”dür. Körpü Babariz və Qalıçyan kəndlərini birləşdirən yolun üzərində yerləşdiyinə görə bu ad verilmişdir.
Qeşlaq çayı
Qeşlaq çayı Qavrud, Qardlan, Pecva, Qaran, Şuişə və Rəzəb kimi digər çaylarla birlikdə Şirvan adlı çay əmələ gətirən çaylardan biridir. Sirvan Kürdüstanın ən mühüm və ən böyük çayıdır, uzunluğu təqribən 213 km və 8,2 milyard kubmetr su ilə İrandan keçərək İraqa daxil olur.
Sirvan çayının əsas hövzələrindən biri olan Qeşlaq çayının uzunluğu təqribən 45 kilometrə çatır. Qaşlaq şimaldan cənuba axıb Sənəndəcdən şərqdən keçərək bu şəhərdən 20 kilometr aralıda, “Bəzlanə” adlanan kənddə Qavroud çayına qovuşur.
Qeşlaq körpüsünün tarixi
Bu körpü XVII əsrdə, Səfəvilər dövründə Şah Səfinin göstərişi ilə və o zamankı Kürdüstan hökmdarı Süleyman Xan Ərdəlan tərəfindən tikilmişdir. Körpünün gövdəsində körpünün tikildiyi vaxta aid olan və hicri 1184-cü il tarixini (hicri 1770-ci ilə bərabər) göstərən kitabə görmək olar.
Sonralar bir neçə dövr ərzində körpünün səmərəliliyini qorumaq üçün onun üzərində təmir işləri aparılıb. Bu körpünün ilk bərpası Qacarlar dövrünə (1796-1925-ci illər) və Amanullah Xan Ərdəlanın Kürdüstan üzərində hakimiyyəti dövrünə təsadüf edir.
1852-ci ildə Həmçinin “Kürdüstan naziri Mirzə Rza” adlı şəxs körpünü yenidən bərpa edib. Bu il körpüyə çoxlu ziyan dəydiyi üçün orada əsaslı bərpa işləri aparılıb. Mirzə Rzanın tikinti əməliyyatlarının ölçüləri elə idi ki, bəziləri onun əvvəlcə körpünü dağıdıb, sonra yenidən tikdiyinə inanırlar.
20 il sonra körpünün bərpası üçün yenidən əməliyyata başlanılıb. Bu əməliyyatın dəqiq tarixini körpünün yanında quraşdırılmış daş kitabədə görmək olar. Qeşlaq körpüsünün üçüncü restavrasiyasına cavabdeh olan şəxs “Nazem Al-Ayale Mirza Hossein Khan” adlı şəxs olub. Yenə də “Şeyx Şokrullah Şahbazi” adlı şəxs onu bərpa edib və bu səbəbdən körpü “Şeyx körpüsü” kimi də tanınır.
Qeşlaq körpüsünün memarlığı
Bu körpünün uzunluğu 78 metr, eni isə üç metrdir. Su körpünün xaçşəkilli tağlar şəklində düzəldilmiş altı aşırımının altından keçir. Açıqlar arasında iki yan açıqlıq daha kiçikdir və qərbdən şərqə doğru açılmaların ölçüsü 20,2 metrdən 20,4 metrə çatır. Qüllələrin çay suyundan ən hündür nöqtəsinin hündürlüyü 5,2 metrə, körpünün sudan ən hündür nöqtəsinin hündürlüyü isə 6,4 metrə çatır. Qeşlaq körpüsünün memarlığı İsfahanın 33 körpüsünə bənzəyir.
| Ad | Sənəndəcdə Qeşlaq körpüsü, sakit çay üzərində dəyərli əsər |
| Ölkə | İran |
| Vilayət | Kürdüstan |
| Şəhər | Sənəndəj |
| Növ | Tarixi |
| Registration | Milli |
 در تخت جمشید_crop_8_2.jpg)
