Yəzd, İranın ən yaxşı turistik yerlərindən biridir

Yəzd qədim tarixi və diqqətəlayiq memarlığı da daxil olmaqla bir çox səbəblərə görə bir çox turist tərəfindən sevilən İranın səhra şəhərlərindən biridir. Yəzdə səyahət, İranın qədim su təchizatı sistemi olan Qənatı, İranda tarix boyu yüksək dəqiqliklə inkişaf etmiş və su ehtiyatlarını ən yüksək səmərəliliklə müxtəlif şəhərlərə gətirən sistem kimi tanımaq üçün ən yaxşı yollardan biridir.

Yəzd coğrafiyası

Yəzd dəniz səviyyəsindən 1210 metr yüksəklikdə, gözəl İsfahan şəhərindən 270 kilometr cənub-şərqdə və Tehrandan 631 kilometr məsafədə yerləşir. Taft dağları Yəzdin cənubunda yerləşir. Taft dağlarının xoş havası Yəzdliləri yay günlərində istirahət üçün bu dağlara getməyə vadar edib. İqlim baxımından Yəzd İranın iki böyük səhrası olan Dəşt Kəvir və Dəşt Lut arasında yerləşdiyinə görə isti və quraq havaya və yandırıcı yaylara malikdir. Bu şəhərə illik yağıntı 62 mm-ə çatır. Bu yolla Yəzd İranın əyalət mərkəzləri arasında ən quraq şəhər sayılır.

Yəzdə səyahət yolları

Tehrandan Yəzdə quru yolu ilə getməyi planlaşdırırsınızsa, təxminən səkkiz saat çəkəcək. Bu marşrutla Qum, Kaşan, Ərdəstan, Nayin, Ərdəkan və Meybod şəhərlərindən keçəcəksiniz.

Tehrandan Yəzdə uçuş təxminən 67 dəqiqə çəkir. Yəzd şəhər hava limanı şəhər mərkəzindən təxminən 10 km məsafədədir.

Tehrandan Yəzdə dəmir yolu ilə də getmək olar. Bu səyahət təxminən altı saat çəkir.

Yəzdin əhalisi və iqtisadiyyatı

Yəzd 600.000-dən çox əhalisi olan İranın ən böyük şəhərlərindən biridir. Keçmişdən bu şəhər ticarət karvanları yolunda olub və əhalisi əkinçilikdən çox bizneslə məşğul olub. Təbii ki, Yəzd əhalisi arasında əkinçilik ənənəvi peşələrdən biri olub, məsələn, Yəzd zərdüştiləri keçmişdən bu məşğuliyyətlə məşğul olublar. Yəzdin ən mühüm su təchizatı sistemi olan Qanat kənd təsərrüfatına dəstək verirdi.

Yəzddə də çoxlu sənaye məhsulları var. Keçmişdə bu şəhər kaşmir adlanan qiymətli parçalar istehsalı mərkəzi olub. Yəzd kaşmiri hələ də çox məşhurdur və İran oymaları ilə səyahətçilərin və turistlərin diqqətini çəkir. Hazırda Yəzddə kafel və çini sənayesi fəaliyyət göstərir və bazarlara dünya səviyyəli məhsullar təqdim edir.

Yəzd tarixi

Yəzdin mənşəyi Midiya dövrünə (təxminən eramızdan əvvəl 678-549-cu illər) aid edilir. O zaman bu şəhərin adı “İsatis” idi. Yəzdin çiçəklənməsi Sasanilər dövründə (224-651-ci illər) başladı. Həmin dövrdə Yəzd zərdüşti dininin ardıcıllarının toplaşdığı mərkəz idi.

Hicri 5-ci əsrdə şəhər İbn Kakuye adlı yerli sülalələrdən birinin hökmdarının iqamətgahı idi. Bu fiziki dəyişikliklər silsiləsi şəhərdə aydın oldu. Hicri 432-ci ildə (miladi 1040) o, şəhərin ətrafına divar çəkərək Darb Kia, Darb Qatriyan, Darb Mehrijard və Darb Kuşakno adlı dörd qapı yaratdı. Hazırda bu darvazaların şəhərdə yerini müəyyən etmək mümkündür. Bu ailə başqa elementləri də yaratmışdır, məsələn, Əbu Yəqub adlı şəxs tərəfindən Yəqubi məhəlləsinin yaradılması.

Atabakan dövründə (hicri 6-7-ci əsrlər və ya 13-14-cü əsrlər) hökmdarlar müxtəlif kəndlər, bağlar, saraylar, bazarlar, dini məktəblər, saraylar və qapılar tikdirdilər. Şəhərin şərq tərəfindəki Məryəmabad və ya Məryəbad kəndi kimi, Yəzd əmirinin anası Esfasalar Qütbəddin Əbu Mənsurun anası (miladi 642-ci ildə və ya 1244-cü ildə vəfat etmişdir) tərəfindən tikilmişdir.

Hicri 8-ci əsrdə (miladi XV əsr) Əl Müzəffər və ya Müzəffəriyyə dövründə şəhərin fiziki quruluşu bir çox dəyişikliklərə məruz qalmışdır. Bu dövrdə Beheşti bağı, İlçi Xan, Bab Kia və Sancdestan, şəhərin ətrafındakı divar və xəndək və bir neçə qapı tikilmişdir. Qurkanlar dövründə (hicri 9-10-cu əsrlər, miladi 16-17-ci əsrlərə bərabərdir) və Əmir Çaxmaq kompleksi, Əli Ağa bazarı, Xoca Şəmsuddin bazarı, Came məscidi və Seyid kimi bir neçə binanın yaradılması davam etdirilmişdir. Məqbərə tikildi.

Səfəvi hakimiyyəti dövründə (miladi 1501-1736-cı illər) Yəzddə çox da dəyişiklik baş vermədi və onun infrastrukturunda nisbi durğunluq yarandı. XVIII əsrin sonlarında İranda Qacar ​​hakimiyyətinin güclənməsi ilə Yəzd hökuməti Bəxtiyari xanlarının məsuliyyəti altında idi. Bu dövrdə Yəzd yolundan ticarət üçün istifadə çoxalmış və bu şəhərin tərəqqisi və çiçəklənməsi sürətlənmişdir. Yeni yaşayış massivlərinin əlavə edilməsi, Daulat Abad bağı, Qaysariyyə məktəbi, məşhur Xan meydanı, bazar kimi xidmət mərkəzlərinin yaradılması bu dövrün bir hədiyyəsi idi. (1)

Yəzd turistik yerləri

Əsrlərdən sonra Yəzdin şəhər quruluşu keçmişdə qaldı. Beləliklə, Yəzdə səyahət edən hər bir turist ardıcıl günlər müxtəlif attraksionlarla qarşılaşa və onların müxtəlifliyinə heyran ola bilər.

Yəzdin köhnə məhəllələrinin qəlbində çoxlu tarixi abidələr var. Bu şəhərin Came məscidi, Takaya kimi köhnə məscidləri və Takiya Mir Çaxmaq kimi əzadarlıq mərkəzləri, Ateshkade Varahram kimi Zərdüşti dini mərkəzləri, 12 İmam türbəsi kimi türbə və türbələr, İmamların evi kimi köhnə evlər. Tehranlılar və Mələk əl-Təccarın evi, bazar kimi bazarlar və hamamlar və Şeş Badgir su anbarı və Rostamgiv su anbarı kimi Hamam Xan su anbarları, Bağ kimi digər görməli yerlər Daulatabad, Zaynul Abdin karvansarayı, Naci malikanəsi və bağı və Zarch su kəməri turistlərə çoxlu və müxtəlif seçimlər təklif edir. Yəzdin təbii görməli yerlərini, o cümlədən Miankoh bağ evlərini, Yəzdan mağarasını, Dərehgahan mövsümi şəlaləsini və səhra düşərgələrini bu kolleksiyaya əlavə edin ki, Yəzd şəhərini ziyarət etmək zövqünüz sizin üçün daha hiss olunsun!

Haşiyə:

[1] Əlavə oxumaq üçün İranın İsti və Quru İqlimində Şəhər Tikintisi və Arxitekturasına baxın: Mahmud Tusli; Nəşriyyat: Mahmud Tusli; 2012