İranın Şərqi Azərbaycan Vilayətinin Dağlarının Qoynunda Yerləşən Möhtəşəm və Tarixi Məcarşin Kəndi

İranın Şərqi Azərbaycan Vilayətinin Dağlarının Qoynunda Yerləşən Möhtəşəm və Tarixi Məcarşin Kəndi

Bir çox turist tarixi abidələrə malik olmaqla yanaşı, həm də uyğun təbii attraksionlara malik olan və onlara dinc mühit təmin edən bir istiqamət axtarır. İlk baxışdan belə bir təyinat yeri tapmaq o qədər də asan görünməsə də, İranda bütün bu xüsusiyyətləri bir arada özündə cəmləşdirən bir çox sahələr var. Həm coğrafi, həm də tarixi baxımdan qiymətli olan bu ərazilərdən biri də tarixi Məcarşin kəndidir.

Məcarşin kəndi harada yerləşir?

Məcarşin kəndi Şərqi Azərbaycan vilayətinin Esko şəhərində və “Yekə Sura” dağının ətəyində yerləşir. Bu kənd Osku şəhərindən 30 km, Azərşəhr şəhərindən isə 20 km məsafədədir. Kəndin dağlıq faktoru yayda onun havasını çox xoş edib. Onun yaşıl və geniş otlaqları, kəndi əhatə edən yüksək dağlarla yanaşı, saf və bənzərsiz mənzərələr yaradıb. Bu kənddə qaynayan bulaqlar və qoz, alma, ərik, badam, sərv, qovaq, Təbrizi ağaclarına çox rast gəlinir. Bundan əlavə, kəndin ətrafında kəklikotu, xakşir, bulaq oti, mərzən və mərze kimi dərman bitkiləri də bitir.

Məcarşin Oskudan Qonbarf və Azərşəhrdən Qonbərfə gedən yolların kəsişməsində yerləşir və bu mövqe ona qonşu kəndlərə nisbətən üstünlük verib. Kəndin təxmini sahəsi 160 min kvadratmetr, hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 2050 metr yüksəklikdədir. Yekə Sura dağı 2170 metr hündürlükdədir, lakin Oryan dağı 2850 metrlə kəndin yaxınlığındakı ən yüksək nöqtədir.

Məcarşin Adının Mənşəyi və Tarixi

Görünür, “Məcarşin” adı “Mirzanşin” adından yaranıb. Əvvəllər yazıb-oxumağı bilənlərə Mirzə deyirdilər və bu adın kəndə şamil edilməsi, yəqin ki, kənd camaatının savadlı olması demək idi. Bundan əlavə, kənd ağsaqqalların və ya şahzadələrin qaldığı yer ola bilər. Araşdırmalar göstərir ki, İranın keçmişində ənənəvi ağalıq və təhkimçilik sistemi bu kənddə geniş yayılmayıb və kəndlilər öz torpaqlarının sahibi olublar. Kənd dağlıq ərazidə yerləşdiyindən pilləli tikili olduğundan evlərin dam örtüyü başqa evin həyətidir.

Hazırda min nəfərdən çox olan bu kəndin əhalisi əsasən əkinçiliklə məşğuldur. Qoz, qızılgül, buğda, arpa, yonca, noxud, kartof, çuğundur kəndin kənd təsərrüfatı məhsullarındandır. Qış mövsümündə, havaların həddindən artıq soyuq olduğu, əkinçilik və heyvandarlıqla məşğul olmaq imkanının olmadığı bir vaxtda kənd camaatı xalçaçılıq kimi fəaliyyətlərə meyillidir.

Məcarşinin Tarixi və Gəzməli Məkanları

Kənddə insan məskəninin ən qədim izlərindən biri də onun hündürlüyündə əllə düyünlənmiş üç qaya evdir. Bəziləri hesab edir ki, hər birində kiçik taxçalı otaqlar olan bu evlərin bir neçə min il yaşı var. Yerlilər bu evlərə “boş ev” mənasını verən “Buşlar” deyirlər.

Kənddə bir neçə yüz illik qəbir daşları görünən tarixi qəbiristanlıq var. Bu qəbir daşlarının üzərində ərəbcə yazılar var ki, bu dilin kənddə ən azı bir müddət əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərir. Yazılara və ölülərin bu qəbiristanlıqda dəfn olunma üsuluna görə İslam dövrü ilə bağlı hesab edilməlidir. Magyarşində qaya məscidi də görmək olar. Bu məscid 2007-ci ildə İranın milli abidələri siyahısında qeydə alınıb.

Bu görməli yerlərdən başqa Mağyarşında çoxlu mineral su bulaqları var ki, bunlardan ən məşhurları Mahirçeşmə, Ağbulağ, Rüstəmçeşmə və Quyuçeşmədir. Qənbərçayın kəndin yaxınlığından keçməsi ətrafdakı təbiət turizminin ləzzətini ikiqat artırır. Təpənin hündürlüyü 18 metr olan su anbarı kimi Məcarşin bəndi hər il çoxlu turist cəlb edir. Bu bəndin arxasındakı göldə təxminən 150.000 kubmetr su var və bəndin sahəsi təxminən beş kvadrat kilometr ərazini əhatə edir. Bu bəndin suyu aşağı axar torpaqları su ilə təmin etmək üçün istifadə olunur. Bu əraziyə ildə 600-700 mm arası yağış yağdığından mövsümi daşqınlara qarşı mübarizə bəndin ən mühüm funksiyasıdır.