Cəhrom və onun 2500 illik tarixinin qalıqları

Cəhrom Fars əyalətinin qədim şəhərlərindən biridir, onun tikintisi Əhəmənilər padşahı və Kserksin oğlu I Ərdəşirə (e.ə. 465-424-cü illərdə hökm sürmüş) aid edilir. İranın böyük dastan şairi Firdovsi “Şahnamə”də müxtəlif yerlərdə Cəhromun adını çəkmişdir.

Təxminən 150 min əhalisi və 30 kvadrat kilometrə yaxın ərazisi olan bu şəhər qədim tarixə malik olduğundan çoxsaylı tarixi abidələrə malikdir.

Cəhrom qapısı

Bu binanın Cəhromun cənubundakı bir təpədə tikilməsi onu yaxşı görməyə imkan vermişdir. Arxeoloji qazıntılar bu binanın Sasanilər dövrünə aid olduğunu göstərmişdir. Bu yaxınlarda bu binada təmir işləri aparılıb.

Camast Həkim qalası

Mütəxəssislər Camast həkim qalasının tikintisini Sasanilər dövrünə aid edirlər. Bu qala Xəfər rayonunun Qaradə kəndində və Qareh adlı kəndin yaxınlığında yerləşir. Camast əl-Həkim adlı şəxsin məzarı bu qalada yerləşdiyi üçün bu bina onun adını daşıyır. Türbə binası kub şəklində tikilib və qısa təpədə yerləşir. Yonmuş daşların məhlulsuz istifadəsi bu qala ilə Zərdüşt Kəbəsi arasında böyük oxşarlıq yaradıb.

Dörd tağlı atəş məbədi

Qutbabad Cəhromdan Zahidşəhr Fəsaya gedən yolda təpədə Sasanilər dövrünə aid bina görünür. Dörd tağlı bu tikili, günbəzli damı istisna olmaqla, əsrlər keçməsinə baxmayaraq öz quruluşunu qoruyub saxlamışdır.

Qarğa Yuvası

Bu bina İslam dövrünə aiddir. Dörd tağlı bu tikili Cəhrom, Simkan rayonu, Zağ kəndində yerləşir və 2003-cü ildə milli abidə kimi qeydiyyata alınıb.

Cəhrom Gəbri qalası

Bu qala İslam dövründə Cəhromda Zərdüşti məskəninin yeganə qalığı sayıla bilər. İslam dini İrana gəldikdən sonra (miladi 7-ci əsr) zərdüştilər bu qəsri tikərək buradan yaşayış yeri və dini mərasimlərin icrası üçün istifadə etmişlər.

Qalanın içərisində diametri iki metr olan quyu, suyu təmizləyən gölməçə, üç gölməçə, yarımçıq dəyirman daşı, bir neçə oyma lövhə var.

Təl Qalası

Bu bina İslam dövrünə aiddir və Cəhromun Əb Gərm kəndində yerləşir. Təl qalası 2004-cü ildə İranın milli abidələri siyahısında qeydə alınıb.

Şeyx Xəlifənin məzarı

Bu abidə Cezə kəndində yerləşir və 13-cü əsrə aiddir. Onun Sarvestan sarayına bənzəyən memarlıq üslubuna malik hündür, kərpic binası çox təsir edicidir. Bu türbənin girişi 19 metr hündürlükdədir və binanın üstündə gözəl bəzəklərlə bəzədilmiş kərpic günbəz gözə dəyir.

Xan məscidi və məktəbi

Bu abidə Cəhrom şəhərinin qərbində yerləşir. Bu məktəbin tikintisini “Həci Məhəmməd Həsən Xan” adlı şəxsə aid edirlər. Palçıq, kərpic, daş və suvaq bu binada istifadə olunan əsas materiallardır.

Bu məktəbdə 20 otaq var, onun şimal hissəsindəki iki otaq digərlərindən daha böyükdür. Bu məktəb dini elmlərin tədrisi üçün istifadə olunurdu. Onun yanında kərpicdən məscid tikilmişdir ki, bu da binadakı kitabə əsasında II Şah Süleyman Səfəvi dövrünə (hökmdarlığı miladi 1749-cu ildən 1750-ci ilə qədər) aid edilir. Bu kitabə məscidin banisi “Hacı Süleyman bəy Zülqədər Cəhromi”ni təqdim edir. Həyət, qapı, giriş sahəsi, bir neçə dəhliz, günbəz ev və eyvan bu binanın müxtəlif hissələridir. Xan məscidi və məktəbi 1974-cü ildə İranın Milli Abidələrində qeydə alınıb.

Aşağıda gips körpü

Bu körpü Səfəvilər dövründə (XVII əsr) "Xacə Əbdül Səməd Douzai Simkani" tərəfindən Simkani çayı üzərində tikilmiş, daş və məhluldan hazırlanmışdır. Bu körpünün tikildiyi yer Əsfəl Cəhrom kəndidir.

Cəhrom Came Məscidi

Bu möhtəşəm məscid Səfəvilər dövrünə aiddir. Təbii ki, bu məscidin binanın cənub gecəliyi qalan hissəsindən daha təzədir.

Mehak Karvansarası

İki karvansaray bir-birindən qısa məsafədə, Cəhrom-Şiraz yolundan 30 kilometr aralıda yerləşir. Bu iki karvansaranın ümumi sahəsi 1600 kvadratmetrə yaxındır. Bu iki karvansaradan biri Səfəvilər dövründə, digəri isə Qacarlar dövründə (19-cu əsr) tikilmiş və bu yoldan keçən karvanların istirahəti üçün istifadə edilmişdir.

Köhnə Qapı

Keçmişdə hər bir şəhərin özünü qorumaq üçün divarları və qapıları var idi. Pir Şib Qapısı da Cəhromun köhnə qapılarından biridir və genişləndikcə hazırda şəhər daxilində yerləşir. Darvazada muqərnəslə bəzədilmiş günbəzli tavanlı dəhliz var.