Şəhriyarın həyatı - Sevgi və başqa heç nə

Məhəmməd Hüseyn Şəhriyarın Həyat və yaradıcılığı

Şəhriyar, soyadı Məhəmməd Hüseyn Behcət Təbrizidir. Şəhriyar poeziyasının ən mühüm əsəri Heydər Babaya Salam dünyanın 80-dən çox canlı dilinə tərcümə edilmiş Azərbaycan türk ədəbiyyatının ən məşhur əsərlərindən sayılır. Şəhriyar hicri 1285-ci ilin 11-ci günü (miladi 1906) Təbriz yaxınlığındakı Qaraçaman mahalının Xaşqanab kəndində anadan olmuşdur. Atası Təbrizdə hüquqşünas olan Hacı Mir Ağa Xaşqnabi idi. Şəhriyar atasını öz müəllimi və müəllimi hesab edir.

Şəhriyar və sevgi

Məhəmməd Hüseyn Behcət Təbrizi ilk şeirini Azərbaycan türkcəsində dörd yaşında yazıb. Uşaq ikən bu şeiri yazmaq onun heyrətamiz dühasını və gözəlliyini göstərir. Uşaqlıq illərindən sonra Şəhriyar Təbrizə getmiş və bu füsunkar, tarix yaradan və ədəbi şəhərə valeh olmuşdur. İlk təhsilini Müttəhidə, Fəyuzat və Təbriz orta məktəblərində keçirmiş, türk, fars və ərəb dillərini oxuyub yazmağı öyrənmişdir. Bundan sonra o, Tehrana gələrək tibb fakültəsinin son ilinə qədər Tehranda Darül-Fünunda təhsil alır və bir neçə xəstəxanada təcrübə keçib, dostları tərəfindən bu bir illik təhsili davam etdirmək və başa çatdırmaq arzusunda olmayıb dövlət qulluğuna getməyə məcbur edilir. O, bir neçə il Neyşabur və Məşhəd sənəd qeydiyyat idarələrində xidmət etmiş və hicri 1315-ci ildə (miladi 1936) Tehran Kənd Təsərrüfatı Bankında işə düzəlmişdir.

Heydər Babaya Salam

Şəhriyar əvvəlcə şeirlərində “Bəhcət” soyadını işlətsə də, sonra soyad seçmək üçün iki dəfə Divan Hafizlə məsləhətləşib və şeirinin soyadını dəyişərək Şəhriyar qoyub. İlk şeirləri daha çox fars dilində yazılmışdır. Şəhriyar özü deyir ki, mən anama şeirlərimi oxuyanda istehza ilə deyirdi: “Oğlum, şeirlərini ana dilində yaz ki, anan da sənin şeirlərini başa düşsün”! Anasının, eləcə də ətrafındakıların eyni dildə danışan bu cür göstərişləri Şəhriyarı ana dilində orijinal və nəhəng “Heydər Babaya Salam” əsərini yaratmağa vadar etdi. Şəhriyar fars dilində 28 min misradan çox, türk-azəri dilində isə 3 min misraya yaxın şeir yazmışdır. Şəhriyarın şöhrəti İranın daxili hüdudlarından kənara çıxıb və hazırda dünyanın əksər ölkələrində tanınmış şəxsiyyətdir. Məşhur erməni bəstəkarı Hajak kimi bəzi musiqiçilər Heydər Babaya üçün maraqlı mahnı bəstələyiblər. İranlı rejissor Kamal Təbrizi 2006-cı ildə Şəhriyarın həyatından bəhs edən televiziya serialı çəkib.

İran konstitusiyası və İslam inqilabı

Şəhriyarın uşaqlıq günləri Səttar xanın və Baqir xanın başçılıq etdiyi konstitusiya azadlıq hərəkatı ilə bağlı olmuşdur. Həmçinin Şəhriyar İran İslam İnqilabının onillik dövrünü başa düşdü və inqilaba və onun lideri İmam Xomeyniyə (r.a) dəstək üçün şeirlər yazdı. Salam, Rəhbərlik mövqeyi, Novruz İnqilabı, Taliah İnqilabı, Allahın günü 22 Bəhmən və Həft Tir kimi şeirlər yazaraq, şeirlə duyğularını ifadə etmişdir. O, qəsidə, məsnəvi, qəzəl, parça, rütbə və nəsihət bəstələməkdə ustadır, lakin ən çox qəzəllə məşhurdur. Onun məşhur sonetləri arasında “Ali O Homai Rahmat” və “Amidi Canam Be Ghorbant”ı qeyd etmək olar. Onun şiələrin ilk imamı Həzrət Əli bin Əbi Talibə (ə) xüsusi bağlılığı var idi.

Şəhriyarın vəfatı

Ömrünün son günlərində Tehranın Mehr xəstəxanasına yerləşdirilən Şəhriyar nəhayət, 27 şəhrivər 1367 (miladi 1988) tarixində vəfat etmiş və Təbrizdəki Əl-Şəra türbəsində dəfn edilmişdir.

Ustad Şəhriyarın vəfatının ildönümü olan Şəhrivar ayının 27-nə uyğun gələn sentyabrın 18-i İranın milli təqvimində Milli Fars Şeiri və Ədəbiyyatı Günü kimi qeyd olunub.